42
sayı 134/2016
kültürel ve tarihi yapılar ve doğal değerler açısından korunması gerekli son derece önemli bir kent
parçasıdır. Bu özellikleri nedeniyle de bölge İstanbul 1 Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu
tarafından 7 Temmuz 1993 gün ve 4720 sayılı karar ile “Kentsel Sit Alanı” olarak ilan edilmiştir.
Dünya tarihi kentlerindeki metro projelerinde, diğer toplu taşım sistemleri ile entegrasyonu göz önünde
bulundurarak güzergah, istasyonların belirlenmesi, uygulama için kamulaştırmalar ve şantiye yeri seçimi
için kentlerin tarihi ve doğal varlıklarını korumak amacına yönelik ciddi araştırmalar ve çalışmalar
yapılmaktadır. Ama İstanbul’un bu değerli alanı, ilgili kurullara dahi danışılmadan “Metro İnşaat
Şantiyesi” “Hafriyat Şaft Alanı” olarak ilgili şirketlere teslim edilmiştir.
Uyarılarımız üzerine İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Raylı Sistem Daire Başkanlığı Avrupa Yakası
Raylı Sistem Müdürlüğünün 15.10.2015 tarih ve 182419 sayılı ve 11.11.2015 tarih ve 2749 sayılı yazıları
ile ilgili kurullara;
“Kabataş-Beşiktaş-Şişli-Alibeyköy-Tekstilkent-Mahmutbey Arası Metro Projesi kapsamında Kabataş metro
istasyonu bölgesinde yeraltı tünellerinin inşaatına yönelik şaft kazılarına ilgili Müze denetiminde kontrollü
olarak başlanacağı, yeraltında yapılacak istasyon peron tünelleri ile kuyruk tünellerinin yapımı ve malzeme
ikmallerinin mevcut dokuya zarar vermeden açılacak 3 adet şaft kazısı ile sağlanacağının ve imalatlar
bittikten sonra park alanlarında açılan şaft kazılarının kapatılarak halkın kullanımına açık park alanı olarak
yeniden düzenleneceği” iddiasıyla başvurmuş;
İstanbul II Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Toplantı Tarihi ve No : 04.12.2015 – 275
tarihli kararıyla da; “Kabataş-Beşiktaş-Şişli-Alibeyköy-Tekstilkent-Mahmutbey Metro Projesi kapsamında
yapılması planlanan Kabataş metro istasyonuna ilişkin şaft ve şantiye alanlarının uygun olduğuna, 1
numaralı şaftta yapılacak uygulamaların yeraltı suyu ve zemin açısından Molla Çelebi Camisi’ne etkilerini
değerlendiren üniversitelerden alınacak ve koruma konusunda uzman heyet tarafından hazırlanacak teknik
raporun istenmesine, bu rapor Kurulumuza iletilmeden 1 numaralı şaftta herhangi bir inşai ve fiziki uygulama
yapılamayacağına, 2 ve 3 numaralı şaft alanlarında gerekli güvenlik önlemleri alınarak uygulamalara
başlanmasında sakınca olmadığına, her türlü kazı ve sondaj çalışmalarında ilgili müze denetiminin
sağlanmasına, şantiye alanlarında bulunan ağaçların korunmasına özen gösterilmesine zorunlu olmadıkça
kesim yapılmamasına, taşınması gerekli olan ağaçlara ilişkin uygulamaların İstanbul Büyükşehir Belediye
Başkanlığı Park ve Bahçeler Müdürlüğü’nce yapılabileceğine, şantiye alanının tarihi doku ve kent estetiğine
uygun malzeme ile kapatılmasına” karar verilmiştir.
Ancak Kurula iletilen şaft alanları ilgili düzenleme krokilerinde ve 2105 tarihinde hazırlanan raporlara göre;
Mecidiyeköy-Kabataş arasında projelendirilmiş olan metro güzergahı kapsamında yer üstünde yapılacak
inşaat sahasında ve yakın çevresinde 801 adet ağacın tespit edilmiştir. Bu ağaç ve ağaççıklardan 157
adedi sağlığını yitirmiş veya yaşam kabiliyetini kaybetmiş, 46 adedi ise tür itibariyle taşımaya değer
nitelikte bulunmamaktadır. Kalan 598 adet ağacın 94 adedi imkânların elverdiği sürece yerinde muhafaza
edilecektir. Alanda formu bakımından taşımaya değer nitelikleri bulunmayan (aşırı eğri, eğimli, yatık ve
eğri gövdeli bireyler) 157 adet ağaç bulunmaktadır. Metro inşaatı sırasında etkilenmesi muhtemel olan ve
taşımaya değer nitelikteki 347 adet ağaçtan etkilenmesi kesin olarak tespit edilenlerin İstanbul Büyükşehir
Belediyesince gösterilecek yerlere nakil edileceği bildirilmektedir. Bu çalışmalar esnasında sadece
Beşiktaş meydanında Anıtın yanında bulunan 158 numaralı Batı Çınarının, estetik ve peyzaj özellikleri
bakımından yüksek değerlere sahip ve oradaki doku ile bütünleşmiş olmasından dolayı; “Anıt Ağaç” olarak
tescil edilmesi önerilmektedir.
Görüldüğü gibi, inşaat sahasındaki 801 ağaçtan sadece 94’ü imkânların elverdiği sürece yerinde
korunabilecektir. Ayrıca tüm şantiye ve şaft alanlarının içerdikleri beton siloları, şaft kazıları, nakliye
araçları, hafriyat depoları nedeniyle yıllardır oluşmuş floristik ve fanustik tüm değerleri kaybedilecek ve
geri kazanımları imkânsız hale gelecektir.
Bütün bu çekincelerin yanı sıra; …km boyunca Kabataş ve Darphane arasında sadece Beşiktaş
İstasyonu bulunan güzergahın geçtiği arazinin topoğrafik yapısı nedeniyle özellikle Yıldız Parkı altından
geçerken eğimlerin son derece zorlandığı ve bu çekinceleri gidermek içinde kullanılacak teknolojinin
son derece ciddi yapım ve işletme maliyetlerine neden olacağı açıktır.
42
şubemizden