14

sayı 136/2016

tanım alanında dinamik 

artımsal yöntemlerle hesabı 

yapılır, doğrusal olmayan sünek 

davranışa ilişkin şekildeğiştirme 
talepleri ile gevrek davranışa 

ilişkin iç kuvvet (dayanım) 
talepleri elde edilir. 

(c) Elde edilen şekildeğiştirme 
ve iç kuvvet talepleri, öngörülen 
performans hedef(ler)i ile uyumlu 

olarak tanımlanan şekildeğiştirme 
ve dayanım kapasiteleri ile 

karşılaştırılır.

 
(d) Mevcut binalar için, 

şekildeğiştirme ve dayanım 

taleplerinin bunlara karşı gelen 

şekildeğiştirme ve dayanım 

kapasitelerinin altında olduğu 

veya onları aştığı gösterilerek 
şekildeğiştirmeye göre 
değerlendirme tamamlanır.

 
(e) Yeni yapılacak veya 

güçlendirilecek mevcut binalar 

için şekildeğiştirme ve dayanım 

talepleri, bunlara karşı gelen 

şekildeğiştirme ve dayanım 

kapasitelerinin altında ise 
şekildeğiştirmeye göre tasarım 

tamamlanır. Aksi durumda 

eleman kesitleri değiştirilir ve 

hesap tekrarlanarak yeniden 

değerlendirme yapılır ve bu 

şekilde şekildeğiştirmeye göre 
tasarım sonuçlandırılır.   

Şekildeğiştirmeye Göre 
Değerlendirme ve Tasarım için 
Hesap Esasları

Şekildeğiştirmeye Göre 

Değerlendirme ve Tasarım 

yaklaşımında deprem etkisi 

altında İtme Yöntemleri veya 
Zaman Tanım Alanında Çözüm 
Yöntemleri ile doğrusal olmayan 

hesap yapılır. Bu yöntemler 

Yönetmeliğin 5. Bölümü’nde 

ayrıntılı olarak açıklanmıştır. 

İtme Yöntemleri kapsamında, 
sabit modlu yöntemi ve 
değişken modlu itme yöntemi 

ile ilgili açıklamalara ek olarak, 

modal yerdeğiştirme talebinin 

hesaplanması için doğrusal 
olmayan spektrum yönteminden 

yararlanılması dışında eşdeğer 

tek serbestlik dereceli sistemin 

zaman tanım alanında analizine 

de yer verilmiştir.

Yine 5. Bölüm’de ayrıntıları 

verilen Zaman Tanım Alanında 
Doğrusal Olmayan Hesap Yöntemi, 

13. Bölüm’de tasarım esasları 

verilen yüksek binalar’ın ve diğer 

bazı özel binaların tasarımında 

zorunlu olarak kullanılmaktadır.
Şekildeğiştirmeye Göre 
Değerlendirme ve Tasarım (ŞGDT) 
için Hesap Esasları kapsamında 

Yönetmeliğin 5. Bölümü’nde 

ayrıca doğrusal olmayan 

hesapta kullanılacak modelleme 

yaklaşımları açıklanmış, bu 

yaklaşımlar esas alınarak kiriş 

ve kolonların, boşluksuz ve 

bağ kirişli perdelerin doğrusal 

olmayan modellenmesinde 

izlenecek kurallar ayrıntılı olarak 

verilmiştir.

5. Bölüm’de açıklanan doğrusal 

olmayan yöntemler, aynı zamanda 

ayrıntıları 16. Bölüm’de verilen 

yapı-kazık-zemin etkileşimi 

analizlerinde de kullanılmaktadır.

Şekildeğiştirmeye Göre 
Değerlendirme kapsamında, yeni 

yapılacak betonarme ve çelik 

bina taşıyıcı sistem elemanları 

için izin verilen şekildeğiştirme 

sınırları da çeşitli performans 

düzeyleri için 5. Bölüm’de ayrıntılı 

olarak tanımlanmıştır.  

SONUÇ

Taslak Türkiye Bina Deprem 
Yönetmeliği (2016), son yirmi 

yılda deprem mühendisliğinde 

meydana gelen gelişmeleri, 

ülkenin giderek daha karmaşık 

hale gelen depreme dayanıklı 

tasarım pratiğine aktarmayı 

amaçlayan ayrıntılı bir doküman 

olarak AFAD tarafından 

oluşturulan komisyonlarca 

hazırlanmış bulunmaktadır.

Yeni Yönetmelik taslağında 

deprem mühendisliğinde 

kullanılan iki temel yaklaşım 

olan Dayanıma Göre Tasarım 

ile Şekildeğiştirmeye Göre 
Değerlendirme ve Tasarım ve 

bu yaklaşımlar için uygulanan 

hesap esasları bağımsız iki 

bölüm halinde ayrıntılı olarak yer 

almaktadır. Yeni Yönetmeliğin 

Türkiye’de depreme dayanıklı 

tasarım sürecine önemli katkılar 

sağlaması beklenmektedir.

14

makale