16
sayı 136/2016
denizyolunun ülke için önemi
açıkça ortaya çıkmaktadır. Ayrıca
en önemli endüstriyel ve tarımsal
bölgelerin (İstanbul, İzmir, Bursa
ve Adana) denize yakın olması,
ulusal/uluslararası denizyolu
taşımacılığının önemini daha
da artırmaktadır. Karadeniz’de;
Samsun ve Zonguldak, Marmara
Bölgesi’nde; Haydarpaşa,
Derince ve Bandırma, Ege
Denizi’nde; İzmir ve Akdeniz’de;
Mersin ve İskenderun
limanlarının demiryolu bağlantısı
mevcuttur. Türk limanlarında
elleçlenen yüklerin %44’ü
katı, %39’u sıvı ve %17’si
konteynerleşmiş yük şeklindedir.
Konteyner taşımacılığı son
dönemde hızlı gelişme
göstermektedir.
2023 yılı hedefleri bağlamında,
tüm limanlarımızın, Ro-Ro
terminallerinin ve lojistik
merkezlerinin demiryolu ve
karayolu ağına bağlanması,
Akdeniz, Ege, Marmara ve
Karadeniz bölgelerinde en az
birer adet ana aktarma limanı
kurularak işletmeye alınması
(Mersin, Çandarlı, Filyos),
Marmara denizinde kuzey-güney,
doğu-batı ulaşımları için çağdaş
intermodal taşımacılığa uygun,
2 veya 3 katlı araç yükleme
boşaltma olanakları bulunan
Ro-Ro terminallerinin yapımı
planlamıştır.
Kısa mesafeli denizyolu
taşımacılığının, karayolu
taşımacılığına bir seçenek
olmanın ötesinde, lojistik
hizmetlerin iyileştirilmesi
için kombine taşımacılığa
katkı sağlayan bir işlevi de
bulunmaktadır.
Yurt içindeki denizyolu-demiryolu
kombine taşımacılığı anlamında
Bandırma-Tekirdağ ve Derince-
Tekirdağ bağlantıları, Ege
Bölgesi’nin Trakya üzerinden
Avrupa’ya bağlantısını
sağlayacaktır.
Kısa mesafeli denizyolu
taşımacılığımızın ve demiryolu
ağımızla birlikteliği çok olumlu
sonuçlar doğurabilir. Rusya’nın
Kavkaz Limanı ile Samsun
Limanının feri seferleriyle
bağlanması bu anlamda önemli
bir örnektir. Bu bağlantının
anlam kazanması, Samsun’un
Mersin ve İskenderun
limanlarına demiryolu
bağlantısının etkinleştirilmesini
gerektirmektedir. Bu amaçla
yapılacak yatırımlar Samsun
Limanı’nın içinde yer aldığı
TRACECA projesi açısından da
yararlı olacaktır. Derince ile
Ukrayna’nın Ilyichevsk Limanı
arasındaki feri bağlantısı da bir
başka örnektir.
Kısa mesafeli denizyolu
taşımacılığı ile demiryolu
bütünleşmesi, ülkemizin
Gürcistan’a, Azerbaycan’a,
Irak’a, Suriye’ye Kuzey Afrika’ya
etkin bir şekilde bağlantısını
sağlayacaktır.
4. DEMİRYOLLARIMIZ İLE İLGİLİ
MEVCUT DURUM VE BEKLENEN
GELİŞMELER
Erişilmesi tartışmalı olmakla
birlikte, son dönemlerde
demiryolu için çok yüksek
hedefler söz konusudur.
11. Ulaştırma Şurası’nda ,
günümüzde %4.6 olan demiryolu
yük taşıma payının 2023 yılında
%15’e çıkarılması öngörülmüştür.
Ulusal demiryolları ağında, 326
üretim merkezini ana demiryolu
hattına bağlayan toplam 452
km’lik bağlantı (iltisak) hattı
oluşturulmuştur. Ulusal demiryolu
hattı üzerinde organize sanayi
bölgeleri, lojistik kuruluşlar
bulunmaktadır. Söz konusu
durum, demiryolu destekli kısa
mesafeli deniz taşımacılığının
yaygınlaşmasına katkı
sağlayabilir.
Bütün çabalara karşın,
demiryollarımızın limanlardan
aldığı taşıma payı %5 düzeyinde
bulunmaktadır. Bu durumun
ayrıntılı olarak analizi ve bu payın
ciddi ölçüde yükseltilmesine
yönelik önlemlerin alınması
gerekmektedir.
Avrupa-Ortaasya arasında
kuzeyden Rusya’nın etkin ve
verimli çalışan bağlantıları
bulunmaktadır. Türkmenistan,
Özbekistan, Kırgızistan gibi
ülkeler de bu bağlantıları
kullanabilmektedir. Kuzey hattı,
Avrupa’nın Türkiye üzerinden
Hazar Denizi’ne ve oradan
Asya’ya bağlanması seçeneğini
etkisizleştiren bir bağlantıdır.
Avrupa-Çin arasında Türkiye
ve İran üzerinden bağlantı,
çok sayıda sınır geçişi ve zayıf
demiryolu işletmeleri nedeniyle,
süresi uzun, güvenilirliği düşük
ve pahalı bir bağlantı niteliğini
taşımaktadır.
Aslında Türkiye coğrafi konumu
bakımından Avrupa’dan
Ortadoğu’ya demiryolu geçiş
için en uygun seçenek niteliğini
taşımaktadır. Suriye’deki
savaştan dolayı Türkiye’nin
Suriye ve Irak’la demiryolu
bağlantısı kapalıdır. Öte yandan,
İran’a demiryolu bağlantısının da
özellikle Van Gölü geçişindeki 15
güne varan beklemelerden dolayı
önemli bir zayıflığı bulunmaktadır.
Tüm çabalara karşın, Türkiye’nin
transit demiryolu trafiği yok
denecek kadar azdır. Kars-Tiflis
demiryolu hattının tamamlanması
durumunda, Van Gölü kesintisi
sorununu ortadan kaldıracak ve
Hazar üzerinden Orta Asya’ya
erişilmesi olanağı güçlenecektir.
5. DENİZYOLU VE DEMİRYOLU
BİRLİKTELİĞİ VE SAĞLAYACAĞI
TAŞIMA YETENEĞİ
Türkiye coğrafi niteliğine
dayanarak doğu-batı, kuzey-
güney kıtalararası demiryolu
koridorlarının kavşağını
oluşturmayı amaçlamaktadır.
Türkiye, bu amaç doğrultusunda
konumunu güçlendirmek
için bir dizi projeyi de hayata
geçirmiş bulunmaktadır. Avrupa
16
makale