16

sayı 137/2016

Şekil 4. Perdede tasarım eğilme momenti ve kesme kuvveti değişimi

Perdeler

Perdeler orta yükseklikteki ve yüksek yapıların 

yatay yük kapasitesinin oluşturulmasında ve 

deprem etkisinde yatay yerdeğiştirmelerin 

sınırlandırılmasında önemlidir. Bu sebepten, 

bodrum çevre perdeleri dışındaki perdeler, 

kolonlarda olduğu gibi, sünekliği sınırlı da olsa 

arttırabilmek için, TS 498’de verilen hareketli yük 

azaltma katsayıları da dikkate alınarak, G ve Q 

düşey yükler ve E deprem etkisinin ortak etkisi 

altında hesaplanan eksenel basınç kuvvetlerinin 

süneklik düzeyi yüksek perdelerde N

dm

 

 

/ A

c

 ≤ 

0.30 ƒ

ck

 ve süneklik düzeyi sınırlı perdelerde 

N

dm

 

 

/ A

c

 ≤ 0.35 ƒ

ck

 olarak sınırlandırılmıştır. Bu 

şart, bağ kirişli (boşluklu) perdelerde boşluklu 

perde kesitinin tümü (perde parçalarının toplamı) 

gözönüne alınarak sağlanacaktır (Şekil 3). Deprem 

etkisinde perde kesitindeki gerilme değişiminin 

çok farklılık göstermesi, yüklemede ortalama 

gerilme sınırlandırılmasında düşey yüklerin 

benimsenmesine sebep olmuştur.

Dikdörtgen U, L ve T gibi perdelerde gövde 

bölgesindeki perde kalınlığının kat yüksekliğinin 

1/16’sından ve 250mm’den küçük olmaması, 

perde kolu her iki ucundan yanal doğrultuda tutulu 

olması durumunda ise, perde kolu kalınlığının kat 

yüksekliğinin 1/20’sinden ve 250mm’den küçük 

olmaması, dikdörtgen perde veya perde kolu 

kalınlığının perdenin veya perde kolunun plandaki 

yanal doğrultuda tutulmamış boyunun 1/30’undan 

küçük olmaması öngörülmüştür. Perdelerde enine 

donatının gövdede ve perde uç bölgesinde perde 

gövdesine bağlantısının sağlanması için, taslakta 

örnek donatı detayları verilmiştir (Şekil 3). Perde 

kesitlerinde tasarıma esas alınacak eğilme moment 

ve kesme kuvveti değişimi, ileri modların ve kritik 

bölgede plastikleşme sonucu olabilecek değişimleri 

içerecek şekilde EC8’e benzer olarak tanımlanmıştır 
(Şekil 4).

Bilindiği gibi, H

w

 / l

w  

> 2 olan perdelerde, 

Deprem Yönetmeliği (2007) de tasarım kesme 

kuvvetinin V

e

 = b

v 

V

d

 [ (M

p

)

t

 / (M

d

)

t

 ] olarak 

hesaplanması öngörülmüştür. Bu suretle yüksek 

modların, doğrusal ötesi davranışı ve kesitteki 

eğilme momenti kapasitesi artışı gözönüne alınmış 

olur. Ancak, kesme kuvvetinin üst sınırı, taşıyıcı 

sistem analizinden bulunan kesme kuvvetinin 

1.2D (boşluksuz perdeler) veya 1.4D (bağ kirişli 

perdeler) katı ile büyütülmesi ile elde edilen 

değer olarak kabul edilmiştir. Perdelerin yatay 

inşaat derzlerindeki düşey donatısı, ilgili kesite 

aktarılan kesme kuvveti gözönüne alınarak, TS 

500’de tanımlanan kesme sürtünmesi yöntemi ile 

kontrol edilecektir. Kesme sürtünmesi hesabında 

perde gövde donatısının tamamı, perde uç bölgesi 

donatısının tamamı ve pürüzlendirilmiş yüzey için 

betonun katkısı ƒ

ctd

 ile gözönüne alınacaktır.

Ayrıca V

e  

sürtünme kesme kuvvetinin

V

e

 ≤ min[0.2ƒ

ck 

A

c

 ; (3.3+0.08ƒ

ck

) A

c 

] üst sınırını 

sağlaması öngörülmüştür. Getirilen bu yeni şartla 

birleşim kesitinde basınç ezilmesi önlenmiş 

olmaktadır.

Boşluklu perdeler arasında bulunan bağ kirişlerine 

ait özel kuralların l

n

 / h

k  

≤ 2 olması durumunda 

uygulanması öngörülmüştür. Bu oran 3’ten 2’ye 

indirilerek çapraz donatının etkili olduğu durum 

16

makale