18
sayı 137/2016
Şekil 6. a) Döşeme ve plak temelde zımbalama donatısı
b) kirişsiz döşemelerin kolon ve orta şeritlerinde minimum donatı düzeni
Döşemeler
Döşemelerde boşluk bulunması durumunda
boşluğun her iki kenarına her bir doğrultuda
etriyelerle sarılı ilave yatay donatı yerleştirilmesi
ve toplam kesit alanı, boşluk bölgesine
yerleştirilmemiş olan toplam yatay donatı kesit
alanından az olmayacak şekilde ilave yatay
donatının konulması öngörülmüştür (Şekil 6d).
Kirişsiz döşemelerde ve plak temellerde zımbalama
kontrolü sonlu eleman modeli çözümünden elde
edilen veya TS 500’de verilen yöntem kullanılarak
elde edilen ve düşey yüklerle beraber Dayanım
Fazlalığı Katsayısı D ile büyütülmüş olan deprem
etkileri altında oluşan düşey doğrultudaki kayma
gerilmesi esas alınarak yapılacaktır. Sonlu eleman
çözümünden ele edilen kayma gerilmesi için
döşeme etkili yüksekliği d olmak üzere,
t
d
= n
pd
/d ≤ ƒ
ctd
şartı veya TS 500’de tanımlandığı
üzere V
pr
≥ V
pd
şartları sağlanacaktır (Şekil 8b).
Burada n
pd
birim genişlikte hesaplanan kesme
kuvvetidir. Hesaba esas olan t
d
değeri kolon veya
perde yüzünden d/2 mesafede alınacaktır. Bu
şartların sağlanmadığı ancak t
d
= n
pd
/d ≤ 1.5ƒ
ctd
şartının sağlandığı durumunda, donatı kullanılarak
plağın zımbalama dayanımı arttırılabilir. Ancak, bu
durumda betonun zımbalama dayanımına katkısı
%50 azaltılarak zımbalama dayanımı ortalama
kayma gerilmesi cinsinden n
pr
= n
pd
0.5ƒ
ctd
+rƒ
yd
şeklinde hesaplanacaktır. Burada r birim alanda
bulunan zımbalama çiroz (ve/veya yatay donatıyı
kavrayacak sehpa) donatısının kesit alanı olup,
zımbalama donatısı en az 4 adet/m
2
olacak, kolon
veya perde yüzünden d/4 mesafeden başlayacak
şekilde düzgün yayılı olarak yerleştirilecek,
zımbalama donatılarının arasındaki mesafe d/2’yi
aşmayacak ve zımbalama donatıları ortalama
kayma gerilmesinin ƒ
ctd
/2 değerine düştüğü
bölgeye kadar devam ettirilecektir (Şekil 7).
Kirişsiz plak sistemlerdeki döşeme-kolon
birleşimlerinde, düşey yüklerle beraber Dayanım
Fazlalığı Katsayısı D ile büyütülmüş olan deprem
etkileri altında kolona kat seviyesinde gözönüne
alınan doğrultuda aktarılan toplam eğilme
momentinin bir bölümünün eğilme donatısı ile
ve kalan bölümünün ise zımbalama çevresindeki
zımbalama (kayma) gerilmeleri yoluyla aktarıldığı
kabul edilerek, döşemeye zımbalama çevresi
boyunca etki eden kayma gerilmelerinin dağılımı
hesaplanabilir. Bu hesaptan elde edilen en yüksek
kayma gerilmesi değeri, tasarıma esas t
pd
değeri
olarak, döşemenin zımbalama dayanımı kontrolünde
kullanılması öngörülmüştür.
Kirişiz döşemelerin kolon şeritlerinde ve orta
şeritlerde Şekil 6’da verilen donatı kurallarına
uyulacaktır. Kirişsiz döşemeli binalarda veya
deprem yüklerinin döşemelerden düşey taşıyıcı
elemanlara güvenli bir şekilde aktarıldığının
hesapla gösterilmesi gereken kirişli döşemeli
binalarda, döşemeden perdeye veya perde koluna
kuvvetli doğrultusunda aktarılacak deprem kuvveti,
kat seviyesinin alt ve üst kesitlerinde oluşan
ve Dayanım Fazlalığı Katsayısı D gözetilerek
hesaplanmış DV
d
perde kesme kuvvetlerinin farkı
18
makale