24

sayı 138/2016

hesaplanması ise detaylı bir birim fiyat analizini 

gerektirmektedir. Onarım yöntemlerinin her bir 

aşamasının ayrıntılı belirlenmesi, gerekli ekipman, 

malzeme ve işçilik giderlerinin tespiti gereklidir. 

Yaşam döngüsü analizlerinde sadece farklı 

betonlar değil, paslanmaz çelik kullanılması, 

donatıların epoksi kaplanması, beton yüzeyinin su 

itici vb. ile kaplanması gibi farklı alternatifler de 

değerlendirilebilir.

Yaşam döngüsü analizlerinde yapının çevreye 

verdiği zararlar da değerlendirilebilir. Bu ise, birim 

fiyat analizlerine benzer bir şekilde, ancak fiyatlar 

üzerinden değil, kullanılan malzemelerin veya 

yapılan uygulamaların enerji ihtiyacı ve çevreye 

verdikleri zarar ele alınabilir. Bu analizde; kullanılan 

malzemelerin, kimyasalların ve ekipmanların etkileri, 

bunların onarım yerine taşınması gibi faktörler 

dikkate alınır. Yapının ilk yapımı dahil geçirdiği tüm 

evreler için de hesaplanarak yapının yaşam süresi 

boyunca gerekli enerji ihtiyacı, çevreye olan etkisi ve 

maliyeti belirlenebilir. 

SONUÇLAR

Mevcut yapılar üzerinde yapılan incelemeler ve 

elde edilen deneyimler yapıların dürabilite göre 

tasarlanmaları gerektiğini ortaya koymaktadır. 

Yapının yetersiz dürabilitesi büyük ekonomik 

kayıplara neden olmaktadır. Bu kayıplar, onarım 

ve güçlendirme masrafları ile yapı kullanımının 

sınırlanması sonucu oluşan maliyetleri kapsar. 

Belirli bir servis ömrünün elde edilebilmesi için 

gerekli onarımların sayısı arttıkça yapının yaşam 

döngüsü maliyeti de artmaktadır. Sürdürülebilir 

bir gelişmenin sağlanabilmesi için yapılması 

gereken; dürabilitesi yüksek, onarım gerektirmeyen 

veya sınırlı onarımlar gerektiren yapıların elde 

edilmesidir. Böylece sınırlı ekonomik kaynakların 

onarımlar için değil, yeni yatırımlar için kullanılması 

sağlanabilir. Bu kapsamda ilk adım yapının 

dürabilite performansının gerçekçi bir şekilde 

modellenmesidir. Böylece, belirli bir servis ömrünün 

elde edilmesini sağlayacak farklı alternatifler 

arasından performansı en yüsek olan belirlenebilir. 

Yaşam döngüsü analizleri ile de bunların sadece 

maliyetleri değil, enerji ihtiyaçları, çevreye verdikleri 

zararlar da değerlendirilebilir. 

KAYNAKLAR

ASTM E 2432 (2011) Standard Guide for General 

Principles of Sustainability Relative to Buildings, 

ASTM International, ABD.

Baker, D. (1999) The Maintenance of the Highways 

Agency’s Structures, in Management of Highway 

Structures, pp. 7-13, Thomas Telford, London, UK. 

Broomfield, J.P. (1997) Corrosion of Steel in 

Concrete, E & FN Spon, London, UK.

Cather, B. ve Marsh, B. (1997) Service Life of 

Concrete Structures – Current and Emerging 

Approaches, International Seminar on the 

Management of Concrete Structures for Long Term 

Serviceability, Sheffield.

CEB General Task Group 20, 1992. Durability 

and Service Life of Concrete Structures, Durable 

Concrete Structures, Thomas Telford Ltd.

Ermco (2014), Ready-Mıxed Concrete Industry 

Statistics – Year 2013, European Ready Mixed 

Concrete Organization, 2014.

ISO 15686 (2001) Buildings and constructed 

assets - Service life planning, International 

Organization for Standardization, Switzerland. 

İMO - İnşaat Mühendisleri Odası (2010) Türkiye’nin 

Deprem Gerçeği Değerlendirmeleri Raporu, Ankara. 

Melchers, R.E. (1987) Structural Reliability – 

Analysis and Prediction. Ellis Horwood Limited, 

West Sussex. 

Şengül, Ö. (2011). Klorür Etkisindeki Betonarme 

Yapıların Dürabilitesi için Olasılığa Dayalı Tasarım, 

Teknik Dergi, 5409-5423.

Şengül, O. ve Gjørv, O.E. (2008) Electrical 

Resistivity Measurements for Quality Control during 

Concrete Construction, ACI Materials Journal, Vol. 

105, No.6, 541-547.

Taşdemir, M.A., Özkul, M.H. ve Atahan, H.N. (1999) 

Türkiye’deki Son Depremler ve Beton, II. Ulusal 

Kentsel Altyapı Sempozyumu, Adana.

Taşdemir, M.A. ve Şengül, Ö. (2013) Normal veya Lifli 

Beton Karışımının Performansa Dayalı Tasarımı”,

3. Yapı Denetimi Sempozyumu, İMO, Diyarbakır.

TS EN 1990 (2002) Eurocode-Yapı tasarımının 

temelleri, Türk Standarları Enstitüsü, Ankara.

TS EN ISO 14040 (2007) Çevre yönetimi - Hayat 

boyu değerlendirme - İlkeler ve çerçeve, Türk 

Standarları Enstitüsü, Ankara.

24

makale