18
sayı 139/2016
etkilerin ve dirençlerin dengesi karşılaştırılacaktır.
Dayanma yapısının devrilmeye karşı güvenliğinin
olması için
(13)
koşulu sağlanmalıdır. E
dev
devrilmeye zorlayan etkiler
toplamı, R
dev
devrilmeye karşı koyan etkiler ve
dirençler toplamı, γ
Rdev
ise devrilmeye karşı tasarım
güvenlik katsayısıdır. Bu katsayısı γ
Rdev
≥1.3 olmak
üzere, göçmeden kaynaklanacak riskler göz önüne
alınarak projeden sorumlu mühendis tarafından
seçilecektir.
Dayanma yapısı temelinde zemin taşıma gücünün
aşılması ve yatayda kaymaya karşı tahkikler
yanında, toptan göçmeye ilişkin tahkikleri de
yapılacaktır.
Toprak Basınçları
Toprak basınçlarının hesabında kullanılacak yatay
ve düşey
Statik-eşdeğer deprem katsayıları
(14)
Değişik dayanma yapısı tipleri için r katsayısının
değerleri Tablo 16.7’de verilmiştir.
Dayanma yapısına etkiyen toplam (statik ve
dinamik) toprak basıncının bileşkesi:
(15)
Burada H duvar yüksekliğini, γ* zemin birim hacım
ağırlığını, q ek yükü (sürşarj), K toplam (statik +
dinamik) aktif (K
a
) veya pasif (K
p
) toprak basıncı
katsayısını, k
v
düşey statik-eşdeğer deprem
katsayısını, P
su
ve DP
su
ise bileşke statik ve dinamik
su basınçlarını göstermektedir.
Toplam aktif basınç katsayısının hesabında
kullanılacak eşitlikler aşağıda verilmiştir:
(a) β ≤ ∅’
d
- θ olması durumunda:
(16)
(b) β > ∅’
d
- θ olması durumunda:
(17)
Toplam pasif basınç katsayısı, zemin ile duvar
arasında sürtünme olmadığı varsayılarak,
(18)
(∅’
d
zeminin tasarım kayma direnci açısını, d
d
zemin
ile duvar arasındaki sürtünme açısını, β duvar
arkası zemin yüzeyinin yataya göre eğim açısını,
Ψ ise duvarın yataya göre açısı -duvar önündeki
yataydan duvar arkasına doğru).
Statik-eşdeğer deprem katsayısına bağlı θ açısı ve
zemin birim hacım ağırlığı γ* değerleri, dayanma
yapısının arkasında su olup olmamasına bağlı
olarak aşağıda verilmiştir:
(a) Su seviyesinin temel taban seviyesi altında
olması durumunda (P
su
= DP
su
= 0);
(19)
(b) Su seviyesinin temel taban seviyesi üstünde
olması ve zeminin dinamik olarak geçirimsiz olması
durumunda (permeabilite katsayısının 5x10
-4
m/s’den küçük olduğu zeminlerde):
(20)
Burada γ suya doygun zemin birim hacım ağırlığını
göstermektedir. DP
su
= 0 alınacaktır.
(c) Su seviyesinin temel taban seviyesi üstünde
olması ve zeminin dinamik olarak geçirimli olması
durumunda:
(21)
Bu durumda bileşke statik-eşdeğer ek dinamik su
kuvveti DP
su
ve bileşkenin su yüzeyinden itibaren
derinliği Denk.12 ile hesaplanacaktır.
Dayanma Yapısının Tipi
r
En fazla 120S
DS
(mm) yer değiştirmeye
izin verilen ağırlık tipi duvarlar
2.0
En fazla 80S
DS
(mm) yer değiştirmeye
izin verilen ağırlık tipi duvarlar
1.5
Ankrajlı duvarlar, yer değiştirmesine izin
verilmeyen ağırlık tipi duvarlar
1.0
Tablo 16.7. Dayanma Yapıları için r katsayıları
18
makale