13
sayı 140/2017
Bu değişiklik paketinin kabul edilmesi durumunda
ülkemizi nelerin beklediğinin işareti bugünlerden
veriliyor: Daha fazla kamu kaynak ve varlığının yok
edilmesi; daha fazla gözaltı ve tutuklama; daha
fazla işten çıkarma; daha fazla KHK, savaş, halklar
arasında düşmanlık, her alanda hukuk dışılık…
Anayasa değişikliğinin, hem yürürlükteki Anayasa’ya
aykırılıkları; hem de hazırlanış, sunuluş, şekil, usul;
teknik, esas/içerik gibi öğeler itibarıyla, Anayasa
hukuku öğretilerine, Anayasal geleneklere ve
birikimlere açık aykırılıkları bulunmakta; Anayasa
Mahkemesi denetimi dışında tutulan olağanüstü
hal koşulları ve kararnameleri ile yürürlükte bulunan
Anayasa’ya aykırılıkları da bulunmaktadır.
Bu nedenler bütünü itibarıyla, modern Türkiye’nin,
Cumhuriyet, demokrasi, laiklik ilkeleri ve bilimsel
öğretilerin yetiştirdiği biz mühendis, mimar, şehir
plancıları için bu tarihsel, toplumsal, bilimsel
norm ve değerlere sahip çıkmak; “Yüreğimizdeki
insan sevgisini ve yurtseverliği, baskı ve zulüm
yöntemlerinin söküp atamayacağının bilinci içinde,
bilimi ve tekniği, emperyalizmin ve sömürgenlerin
değil, emekçi halkımızın hizmetine sunmak için
her çabayı güçlendirerek sürdürme yolunda inançlı
ve kararlı” olmak; sorumluluk ve görevlerimiz
arasındadır.
Biz mühendis, mimar, şehir plancıları olarak;
egemenliğin kişi veya kişilerde değil halkta olduğu
ve onu, halkın demokratik katılımıyla gerçekten
temsil eden kurullar ve organlarca kullanılacağını
öğreten demokrasi ve hukuk öğretileri ile normlarına
sahip çıkıyoruz, sahip çıkmaya devam edeceğiz.
Biz mühendis, mimar, şehir plancıları olarak;
demokrasi mücadelesini sürdürmeye, eksiksiz
ve tam demokrasiyi kazanmak için mücadeleye,
demokrasi güçleri ile yan yana olmaya devam
edeceğiz.
Biz mühendis, mimar, şehir plancıları olarak;
mesleki etik norm ve değerlere; meslek alanlarımız
ve meslek örgütlerimizin kamusal, toplumsal
yararlarına, bilim ve teknik temelinde, bilinçle,
kararlılıkla sahip çıkıyoruz, sahip çıkmaya devam
edeceğiz.
Ülkemizin içine girdiği kritik dönemeçte, yurttaşlık ve
kolektif örgütsel sorumluluklarımızı üstlenmemizin
bir ürünü olan bu kitapçığın aydınlatıcı olması
ve ülkemizin demokratikleşme sürecine katkıda
bulunmasını diliyoruz.
GİRİŞ
16 Nisan’da halk oylamasına sunulacak olan Türkiye
Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun, 18 maddeyi kapsamaktadır. Bu 18
maddenin ilk 15 maddesi ile Anayasa’nın 15
maddesi değiştirilmektedir. İlk 15 maddeden
sonra gelen 16 ve 17. maddelerde yapılan hayli
parçalı diğer 43 Anayasa maddesi değişikliği ile
birlikte, yürürlükteki Anayasa’da toplam 58 madde
değişikliği yapılmak istenmektedir.
Kanunun ilk 15 maddesinden sonra gelen 16.
maddesi altı alt maddeden oluşmaktadır. Bu alt
maddelerde yürürlükteki Anayasa’dan çıkarılan,
eklenen, değiştirilen ibareler, fıkralar, cümleler ve
maddeler yer almaktadır. Bu değişiklikler Anayasal
düzen ve ülke yönetim sisteminde yapılan köklü
değişiklikleri göstermesi itibarıyla çok önemlidir.
Örneğin yürürlükteki Anayasa’nın 10 maddesinden
çeşitli ibareler (Bakanlar Kurulu, Bakanlar Kurulunun
istemi üzerine vb.) çıkarılmakta; 20 maddesinde
başka çıkarılan çeşitli ibareler yerine (Bakanlar
Kuruluna ibaresi Cumhurbaşkanına şeklinde;
Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Başbakan
yardımcıları ibaresi Cumhurbaşkanı yardımcıları
şeklinde; kanunla ibaresi Cumhurbaşkanlığı
kararnamesiyle şeklinde vb.) yeni ibareler
eklenmekte; iki ayrı maddenin fıkralarına ekler
yapılmakta; bir maddesinde çeşitli çıkarma ve
ekler yapılmakta; beş maddesinden beş cümle
çıkarılmakta; 21 Anayasa maddesi de tamamen
kaldırılmaktadır.
17. madde, Anayasa değişikliklerinin kabulü
halinde, bazılarının yürürlüğe girecekleri tarihler ve
uygulanmaları üzerine Geçici 21. Madde ile onun
dokuz alt maddesini içermektedir. Birlikte yapılacak
milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı
seçimi tarihi; yapılmak istenen Anayasa
değişiklikleriyle uyum amaçlı Meclis İç Tüzüğü ve
diğer kanunların çıkarılma süresi; Hâkimler ve
Savcılar Kurulu üyelerinin belirlenme ve göreve
başlama süresi; Askeri yargının lağvedilmesi, askeri
yargı mensuplarının diğer yargı kurumlarına nakli
veya emekliliklerinin düzenlenmesi ile baktıkları
dosyaların ilgili adli mercilere dağıtılması; ve
yürürlükte bulunan kanun hükmünde kararnameler,
tüzükler, kaldırılan Başbakanlık ve Bakanlar
Kurulu tarafından çıkarılmış yönetmelikler ile diğer
düzenleyici işlemlerin devamı ve bu yetkilerin
Cumhurbaşkanı tarafından kullanılması, Geçici 21.
Madde hükümleri arasında yer almaktadır.
18. madde ise Anayasa’nın değişiklik yapılan ve
mülga/kaldırılanlar dâhil toplam 58 maddesinin
yürürlük tarihlerini kapsamaktadır.
Söz konusu 16, 17, 18. maddeler, yapılan
değişikliklerin bütününün anlaşılmasına kolaylık
sağlayacağı için, birinci bölümden sonra bu
maddelerin özetlerini yapacak, sonra da paketin ilk
15 maddesi ile Anayasa’nın farklı 15 maddesinde
yapılan değişikliklere değineceğiz.
13
referandum