13
sayı 143/2017
harç fazınınki ile özdeş olmalıdır. Onaylı ve yürürlükte
olan beton 4mm’den elenerek de paspayı yapılabilir.
Pas payı elemanlarından kesik koni türünde olanı
kolon ve perdelerde betonun yerleşmesinde katkı
sağlar. Benzer biçimde, döşemelerde kesik piramit
biçimli pas payı kullanıldığında harç sarfiyatı da
önlenmiş olur. Bu projenin uygulamasındaki en önemli
hususlardan biri de beton pas payının kullanılmasıdır.
Sonuçta, döşemelerde ve tüm düşey elemanlarda
beton pas payı kullanılması hem korozyona hem
de yangına karşı direnç bakımından alınmış başlıca
önlemlerden biridir.
Genel Sonuçlar ve Öneriler
Bu çalışmada elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi
özetlenebilir: Porta Batumi Tower Projesi’nin 3 m’lik
derin temel betonunun dökümü öncesinde her biri 1
m
3
’lük olan iki deneme betonu (Mock-up) üretilmiş,
bu betonlarda sıcaklık-zaman eğrileri incelenmiş
ve dayanım gelişimleri değerlendirilmiştir. Deneme
betonları ve yukarda belirtilen sıcaklık kontrol ilkeleri
esas alınarak derin temel beton üretimine geçilmiştir.
Birinci, ikinci ve üçüncü kademelerde erişilen
maksimum sıcaklıklar sırasıyla 50
o
C, 57,5
o
C ve
57
o
C olmuş, maksimum ortalama sıcaklıklar ise yine
sırasıyla 45
o
C, 54
o
C ve 53
o
C olarak kaydedilmiştir.
Ortalama sıcaklıklar ile beton yüzeyi sıcaklıkları farkı
1., 2. ve 3. kademeler için sırasıyla 14
o
C, 17
o
C ve
18
o
C olmuştur. Ayrıca, üç kademede tabakalar arası
ortalama sıcaklıklar farkı da 20
o
C’yi aşmamıştır.
Sonuçta, sıcaklıklar bakımından öngörülen hedefler
tutmuştur.
Beton
agregasının
karışım
granülometrisi
düzenlenirken maksimum doluluk esas alınmış,
özellikle ince fraksiyonun önemi ön planda
tutulmuştur. Bundan dolayı mevcut kum ile birlikte
ikinci bir kum da kullanılmıştır. Bu ince kum ilk iri
kumun düşey milli kırıcıda kırılması ile beton agrega
granülometrisinin ince fraksiyonu yeterli düzeye
getirilmiştir. Böylece, betonun boşluklarını doldurmak
için gereğinden fazla çimento kullanılması önlenmiştir.
Sonuçta, betonun yüzey özellikleri iyileştirildiği gibi
erken yaş çatlakları da engellenmiştir.
Bütün yatay ve düşey elemanlarda kimyasal
kür maddesi uygulanmış ve böylece betonun
olgunlaşmasını sağlamak için gerekli koruma
önlemleri alınmıştır.
Hem C40 hem de C50 betonlarında %93 güvenlik
ve %7 risk esasına göre karışımlar tasarlanmış,
istatistiksel değerlendirmeleri proje boyunca
sürdürülmüş ve elde edilen ortalamaların hedef
dayanımdan büyük olmaları sağlanmıştır. Bunun
için; su/bağlayıcı oranı, agreganın temizliği, slump
toleransları, betonun granülometrisi, maksimum
agrega boyutu, CEM III/A 42,5N çimentosunun
üretiminde kullanılan öğütülmüş yüksek fırın
curufunun kalitesi, agreganın kökeni ve yassılık
indisi, kimyasal katkı maddesinin cinsi ve optimum
kullanım miktarı, numune alma ve saklama
koşulları gibi parametrelere odaklanarak üretim
boyunca standart sapma ve varyasyon katsayısı
gibi istatistiksel parametrelerin düşük düzeyde
seyretmesine çalışılmıştır.
Kalite kontrol amacıyla alınan standart numunelere
ilave olmak üzere kapalı bir ortamda kuytu bir
bölgede tutulan numunelerde karakteristik basınç
dayanımının %75’ine erişildiğinde kirişlerin yan
kalıplarından başlanarak zorlamadan, eğilmeye ve
şekil bozukluğuna maruz bırakmadan ve erken yaş
çatlağı oluşturmadan kalıplar alınabilir. Böylece,
kirişlerin altındaki dikmeleri tutarak ve döşemedeki
mevcut yükü masa kalıplarla taşıtılıp dikmeler
yardımıyla üniform yayarak kalıplar dikkatli bir
biçimde alınabilir. Sonuçta, döşemenin döküldüğü
son tabliyeden aşağıya doğru seyreltme yaparak
en az üç tabliyede kuvvetli dikmelerle destekleme
sürdürülür. Böylece üstten üç tabliyenin yeterli
dayanım gelişimine erişmesi sağlanmış olur. Benzer
biçimde, şantiye ortamında kuytu ve kapalı bir
ortamda tutulan beton küp numunelerde basınç
dayanımı 10 MPa civarında bir değere eriştiğinde
gerekli muayeneleri de yaparak kontrollü biçimde
kolon ve perde gibi düşey elemanların kalıpları
alınabilir. Yeterli dayanıma erişmeden kalıp alma
işçinin can güvenliğini tehlikeye sokabileceği için
bu konuya gereken önem verilmelidir. Belirtilen bu
hususlar öneri niteliğinde olup kalıp alma süresi
şantiye şefinin sorumluluğundadır.
Kule inşaatı boyunca erken yaş çatlaklarının
oluşması önlenmiş, pas payı ezilmesine engel
olmak ve korozyon ile yangına karşı direnç için beton
pas payları kullanılmıştır. Özellikle betonun yüzey
özelliklerine önem verilmiş, yüzeylerdeki boşlukların
azaltılması önlenmiş, döşeme-perde ve kiriş- kolon
birleşim bölgelerindeki çimento şerbeti akıntıları
minimuma indirilmiştir. Bu amaçla özel olarak
geliştirilmiş bir yöntemle polimer esaslı bantlar
kullanılarak akıntılardan ileri gelen temizlik için
zaman kazanılmış ve daha önemlisi bu yöndeki işçi
sağlığı ön planda tutulmuştur.
Kısaca, i) Uygun kalıp yağının yeterli miktarda
kullanılması,
ii)
Söküm
sırasında
kalıbın
hırpalanmaması, iii) Özellikle düğüm noktalarında ve
13
makale