25
sayı 143/2017
TRAFİK IŞIKLARINDA TOPLU TAŞIMAYA GEÇİŞ
ÖNCELİĞİ UYGULAMALARI, MÜNİH ŞEHRİ ÖRNEĞİ
...................................................
Mustafa ERCİYAS
Münih Alman Silahlı Kuvvetler Üniversitesi Trafik Mühendisliği Öğrencisi
1. Giriş
Günümüzde trafik sorunu, özellikle kontrolsüz
büyüyen şehirlerde yaşam kalitesini olumsuz
etkileyen önemli bir faktördür. 1960’lı yıllarda özel
araçları önceleyen şehir planları uygulanmışken,
artık ulaşım ihtiyacının sadece özel araçlarla
çözülemeyeceği anlaşılmıştır. Şehirlerin yüksek
oranda göç almasıyla artan trafik yükü, ancak çevre
dostu trafik katılımcılarını (toplu taşıma araçları,
yayaları, bisikletleri ve ortak arabaları) önceleyen ve
destekleyen sürdürlebilir ulaştırma politikalarının
uygulanmasıyla çözülebilecektir. Özellikle şehir
içi yolların kısıtlı olması ve genişletme imkanının
olmaması, artan nüfusun ulaşım ihtiyacının
karşılanmasında yeni arayışları beraberinde
getirmektedir. Dolayısıyla şehirlerin mevcut
ulaşım altyapısında, ulaştırma türleri arasındaki
önceliklerin yeniden belirlenmesi zorunlu hale
gelmektedir. Öncelik, ağırlıklı olarak toplu taşıma
ve yayaların ardından özellikle bisikletlere verilmeli,
özel araçlar önem sırasında daha gerilerde
kalmalıdır.
Toplu taşıma araçlarının hızlandırılması projeleriyle
mevcut kavşak kapasitesinin daha etkin kullanımı
sağlanarak toplamda ulaştırma altyapısının
kapasite artırımına gidilebilmektedir. Bu yüzden
toplu taşımaya, trafik ışıklarında geçiş önceliğinin
sağlanması, yol ağındaki toplam kapasite artışının
sağlanmasında büyük önem arz etmektedir.
Toplu taşımayı hızlandırmanın işletmeci ve yolcular
açısından çeşitli faydaları vardır.
Toplu taşımayı hızlandırmanın işletmeci açısından
faydaları;
• Verimsiz zamanların azaltılması = Süre kazanımı
• Araç ve şoför tasarrufu veya sefer sıklığının
artırılması
• Yolcu sayısının artışı
• İşletme maliyetinin (giderlerinin) düşmesi
• Hareket planına uyumun artması
Toplu taşımayı hızlandırmanın yolcu açısından
faydaları;
• Seyahat süresinin kısalması
• Sefer dakikliğinin artması
• Aktarmalı seyahatlerde aktarma güvencesinin
(dakikliğinin) sağlanması
• Yolculuk konforunun artması
• Akıllı kavşaklar sayesinde tüm trafik katılımcıları
için trafik akışının hızlanması
2. Münih Şehri Toplu Taşıma Organizasyonu ve
Toplu Taşıma Hızlandırma Projeleri
Münih, 1,54 milyon nüfusuyla Almanya’nın
üçüncü en büyük şehridir ve Münih Metropolitan
bölgesinin çekirdeğini oluşturmaktadır. Ayrıca
Bavyera eyaletinin başkenti olması sebebiyle
önemli bir sanayi ve ticaret merkezidir. Dolayısıyla
günlük yolculuk talebi yüksek düzeydedir. Münih
Metropolitan bölgesindeki yolculuk talebi ile
toplu taşıma hizmetlerinin koordinasyonunu
sağlamak için Münih Toplu Taşımacılık Kooperatifi
(Münchner Verkehrs- und Tarifverbund GmbH –
MVV) çatı oluşumu kurulmuştur. Tamamen (%100)
Münih Belediyesine ait olan MVG (Münchner
Verkehrsgesellschaft GmbH – Münih Toplu Taşıma
Firması) Münih şehrininin toplu taşıma işletim
görevini yapmaktadır (Arslan, 2011).
Münih’te ulaşım sorunun çözümü için 90’lı
yıllardan itibaren toplu taşımanın desteklenmesine
başlanmıştır. Toplu taşımanın desteklenmesinin
yanında bütün şehir merkezini kapsayacak bir
park yönetimi organizasyonuna gidilmiştir. Böylece
şehir merkezine özel araçlarla girilmesine çeşitli
kısıtlamalar, park yasakları, yüksek park ücreti
uygulaması veya belli bölgelerde sadece orada
yaşayanlara özel park etme izinlerinin verilmesi
şeklinde farklı kısıtlamalar getirilmiştir. Bu vesileyle
özel araçlardan toplu taşımaya bir yönlendirme
yapılmıştır. Özel araçları kısıtlayan, özel araç
kullanma maliyetini artıran önlemlere ek olarak
toplu taşımayı teşvik eden önlemler de alınmaya
başlanmıştır. Alınan önlemlerin başında toplu
taşıma hatlarının, özellikle tramvay ve otobüs
hatlarının hızlandırılması projelerine öncelik
verilerek, toplu taşımanın cazibesi artırılmıştır (MVG
Hızlandırma Programı).
1
(*) 24-26 Mayıs 2017 tarihlerinde Şubemizin Adana Şube ile ortak düzenlediği 12. Ulaştırma Kongresi’nde sunulan bildiridir.
1
Hızlandırma Programı MVG; https://www.mvg.de/ueber/mvg-projekte/bus/beschleunigungsprogramm.html#intro
25
makale