27
sayı 143/2017
kendi bünyesinde, kullanılan yazılıma hakim
mühendislerin bulunmasına dikkat edilmektedir.
Yani ihale edilen işlerin kalitesini kontrol edebilecek
durumda yetkin teknik elemanların bulunması,
yapılan işin kalitesinde kontrol devamlılığı açısından
önem arz etmektedir.
Fen İşleri Müdürlüğü yapım / inşaat işlerinden
ve kavşak kontrol cihazlarının temininden /
donanımından sorumludur. Fen İşleri Müdürlüğü
yol ve duraklardaki bütün işlemlerin (ayrık otobüs
yollarının uzatılması, yatay ve dikey yol işaretleri,
otobüs durağı ceplerinin yapılması ve yol kenarı
durakların değiştirilmesi gibi) uygulanmasından
sorumludur. MVG tarafından tasarruf edilmesi
planlanan hattın potansiyelini araştırmak üzere
hat hızlandırma etüd projesi dışardan bağımsız bir
mühendislik kurumuna ihale edilmektedir. Yapılan
bu etüdün sonucuna göre Belediye meclisine hattın
hızlandırılmasına karar verebilmesi için öneride
bulunulmaktadır.
3. Toplu Taşıma Hızlandırma
3.1 Hat Hızlandırma Etüd Aşaması ve Potansiyel
Kayıp Süreler
Etüd aşamasında öncelikle potansiyel olarak
hızlandırılması düşünülen hat üzerinde genellikle
bağımsız bir mühendislik bürosu tarafından, güzergah
üzerinde yapılan yolculuk süresi ölçümleriyle
hattın zaman tasarruf potansiyeli tespit edilir. Hat
güzergahı, Cep Bilgisayarı (Personal Data Assistant -
PDA) yardımıyla yapılan yolculuk süresi ölçümleri ile
güzergahtaki duraklara ve trafik ışıklarına kadar olan
süreler ve nerde, ne kadar zaman kaybının tespit
edildiğinin durum analizi yapılır.
Hızlandırılması düşünülen hattaki kritik noktalarda
toplu taşıma aracının ilk durakta harekete
başladıktan sonra, trafik ışığının ne zaman yeşil
olduğu ve dur çizgisine ulaşıncaya kadar geçen
süre, dur çizgisinden sonra sağa veya sola
dönüşlerdeki kayıp süreler, duraklardaki yolcu
indirme-bindirme süreleri; güzergah üzerindeki
toplam kayıp süreler tespit edilir. Bu ölçümler PDA
yardımıyla yapılarak bir zaman çizelgesi hazırlanır.
Toplam yolculuk süresi verimli sabit sürelerden
ve kayıp sürelerinden oluşmak üzere ikiye ayrılır.
Verimli süreler teorik yolculuk süresi ve yolcu
indirme bindirme süresinin toplamıdır ve bu süreler
sabittir değişmezler. Teorik yolculuk süresi güzergah
üzerinde hiç bir engel olmadığında ve toplu taşıma
aracı izin verilen azami hızla hareket edildiğinde
duraklar arasındaki mesafeyi katetmek için gerekli
olan süreyi ifade eder. Kayıp süreler hareket halinde
iken güzergah üstündeki kayıp süreler, durak
ceplerine yanaşırken ve ceplerden akan trafiğin
geçiş önceliğini beklerken oluşan kayıp süreler ve
trafik ışıklarındaki kayıp sürelerden oluşmaktadır.
Şekil 1’de yolculuk süresindeki verimli ve verimsiz
süreler gösterilmiştir.
Duraklar ve trafik ışıkları arasında ölçümlerle
tespit edilen yolculuk süreleri ile teorik yolculuk
süreleri kıyaslanarak her trafik ışığı ve durak için
ayrı ayrı kayıp süreler tespit edilir. Böylece her trafik
ışığındaki ve duraktaki kayıp sürelerinin nedenleri
ve bu kayıpların önüne geçmek için her bir durak
ve trafik ışığı için alınacak önlemler belirlenir. Bu
önlemlerle elde edilebilecek zaman kazançları
toplanarak toplam tasarruf potansiyeli tespit
edilmiş olur. Bu raporu hazırlayan mühendislik
bürosu, MVG - Toplu Taşıma Firması, KVR - İdari
İşler Müdürlüğü, BR - Fen İşleri Müdürlüğü
çalışanları ile birlikte ortak yapılan güzergah
yürüyüşü sırasında önerilen önlemler, yeniden
yerinde kontrol edilerek alınacak önlemlere son
şekli verilmiş olur.
Hızlandırılacak hatlara karar verme kriterleri;
• Hattın sefer sıklığı ve yolcu sayısı
• Yolculuk süresi tasaaruf potansiyeli (en az %10)
• Tasarruf potansiyeli (1 araç tasarruf şartı)
• Uzun hatlardaki hareket planının stabilitesinin
artması
Etüd çalışmasının sonucunda tasarruf
potansiyeline göre Münih belediye meclisi bu hattın
hızlandırılmasına karar verir.
3.2 Projelendirme Aşaması
Projelendirme aşamasında hızlandırma etüdünde
belirtilen önlemler paketi hayata geçirilmektedir.
Şekil 1: Yolculuk süresindeki verimli ve verimsiz süreler
27
makale