46
sayı 143/2017
KİTAP TANITIMI
DÜNDEN BUGÜNE
SORUNLARI VE ŞAŞILASI HALLERİ İLE ULAŞTIRMAMIZ
Prof. Dr. Güngör EVREN
aı aıası a
aıaı aı aı aıa ay y
aı a ya ıaaa yayı
aıaaı aa ayı aas
aıaıa aıası a aıaaı aaı
y y yy yıa sa aa a aa aı
s s s aaıa
aı s
“Üretim merkezleri için hammaddeye, malzemeye, insan gücüne ve pazara göre
uygun yerler seçilmiş olsun. Varsayın ki, eğitim, sağlık ve kültür hizmetlerine, alış veriş yerlerine rahat erişilebiliyor.
Daha da önemlisi, hayal edin ki, iş yerinize rahatça, hatta yürüyerek bile gidebiliyorsunuz. Bu koşullarda ulaşım
derdinden söz edilemez herhalde. Ulaştırma kaynaklı hava, su, gürültü kirliliği, trafik kazaları korkutucu olmaz.
Kentlerin doğal, tarihi ve kültürel özellikleri ulaştırmadan olumsuz etkilenmez. Yani ulaştırma tüm boyutlarıyla
yaşam sorunu olmaktan da çıkar. Hayali bile güzel değil mi?
Böyle bir sonuca, ancak ulaştırmanın kent planı ile birlikte geliştirilmesi durumunda varılabilir. Aslında arazi
kullanımı ulaştırmayı etkilerken öte yandan ulaştırma da arazi kullanımını yani kent gelişimini etkiler. Günümüzde
planlama çabaları bu etkiyi değerlendirme yönünde gelişiyor. Ama ülkemizde henüz bu konuda bir çaba görülmüyor.
Kısacası ulaştırmaya yol, demiryolu, denizyolu…. diye bakmak yanlış. Ulaştırma kentin gelişimiyle birlikte
düşünülerek planlanması gereken bir yaşam etkinliğidir. Ulaşım düşünülmeksizin oluşmuş ya da planlananmış
bir kent üzerine cuk oturacak bir ulaştırma sistemi geliştirilemez. Dolayısıyla çözümsüz ulaştırma sorunları ile
uğraşmaktan yorulmak kaçınılmaz olur. Ülkemizde ulaşıma ilişkin yaşanan olumsuzluklar bu yüzdendir. Yerel
yöneticilerin önce gökdelenleri dikmek, ulaştırmanın çözümünü sonraya bırakmak anlayışları sorunların kaynağını
oluşturmaktadır.
Unutulmaması gerekir ki, arazi kullanımı-ulaştırma etkileşimi “erişilebilirlik” ve “sürdürülebilir ulaştırma”
kavramlarının yaşama geçirilmesinin olmazsa olmazıdır.
Ulaştırma kentin, kent yaşamının önemli bir parçasıdır. Sağlıklı bir ulaştırma için pahalı yatırımlara gerek olduğu
düşüncesi temel yanılgılardandır. Kapasiteleri yetersiz ulaştırma eksenleri üzerinde talep yoğunlukları yaratmak
yerine arazi kullanımı-ulaştırma bütünlüğünü gözeten planlar yaparak pahalı yatırımlara gerek duyulmayacaktır.
Bu bağlamda bisiklet kullanımı ve yaya ulaşımı sürdürülebilir ulaştırmada ve kent gelişiminde büyük önem
taşımaktadır. Bu anlayış doğrultusunda planlı bir gelişmenin sağladığı denetimle kentler uygun büyüklükleri
aşmayacak ve yaşanması güç azman kentler oluşmayacaktır.
Özellikle belirtmek gerekir ki, planlar kentlerin özellikleri ve kimlikleri ile uyumlu olmalıdır.
Bir kentin ormanlarına kıyarak, tarihi değerlerine zarar vererek, kimliğini yok ederek ulaştırma sorunlarının çözümü
girişimi insanı, kenti hiçe saymaktır. Hiç kimsenin doğaya, kültürel varlıklara ve insanlık değerlerine zarar verme
hakkı yoktur. Çağdaş planlama anlayışı ve yöntemi de buna izin vermez. Yeter ki, öncelikle planlamanın zorunluluğu
içselleştirilmiş olsun. Ardından da arazi kullanımı-ulaştırma bütünlüğü gözeten ve bilimsel yöntemlerle hazırlanan
planlar içtenlik ve kararlılıkla uygulansın. Sözün özü: sağlıklı bir ulaştırmanın ve yaşanabilir kentlerin en güvenilir
kılavuzu çağdaş planlamadır.” - Güngör EVREN (Arka Kapak)
46
şubemizden