7
sayı 143/2017
deneme küp (Mock-up) betonlarında her bir kenar
1m’dir. Beton dökümünden önce dört adet termokupl
yerleştirilmiştir. Bu termokupllardan birincisi küpün
merkezine, ikincisi küp üst yüzeyinin ortasından
yaklaşık 1,5 cm derinliğe, üçüncüsü kenar ortasının
yüzeyinden aynı mesafedeki derinliğe, dördüncüsü
küpün alt yüzeyinin ortasından yukarı doğru yine
yaklaşık 2 cm’lik bir uzaklığa yerleştirilmiştir. Ayrıca,
dış ortam sıcaklıkları da kaydedilmiştir. Deneme
amaçlı olmak üzere iki farklı çimento tipi için 2 ayrı
beton karışımı kullanılarak bu deneme betonları
yapılmıştır. Böylece, her bir temel betonu deneme
numunesinde dört noktaya termokupl yerleştirilerek
sıcaklık-zaman eğrileri elde edilmiştir. Sıcaklık
ölçümü yapılan noktalar; küpün merkezi (T
mer
), küpün
kenar ortası (T
ken
), küpün alt ortası (T
alt
) ve 1,5-2 cm
derinlikte küp yüzeyinin ortasıdır. Ortalama sıcaklık
hesabı aşağıdaki gibi yapılmıştır:
T
ort
= (2/3)T
mer
+ (1/6)T
ken
+ (1/6)T
alt
.
C40 sınıfındaki temel beton bileşiminde iki tip
çimento kullanılmıştır. CEM III/ 42,5 N veya CEM/
II-B 42,5 N’in her biri için nominal dozaj 390 kg/
m
3
’tür. Söz konusu bileşimde ağırlıkça karışım
oranları aşağıdaki gibidir:
Çimento : Kırma kum 1 : Kırma kum 2 : Kırmataş
No.I : Kırmataş No.II : Kimyasal Katkı : Su = 1 :
1,467 : 1,128 : 0,902 : 1,152 : 0,010 : 0,420.
C50 sınıfındaki üst yapıya ait beton bileşiminde CEM
III/ 42,5 N: 450 kg/m
3
’tür. Söz konusu bileşimde
ağırlıkça karışım oranları şöyledir: Çimento : Kırma
kum-1 : Kırma kum 2 : Kırmataş No.I : Kırmataş No.II
: Kimyasal Katkı: Su = 1 : 0,786 : 1,258 : 1,111 :
0,793 : 0,015 : 0,360.
Temel betonunda ortalama hava miktarı: %1,5-
%1,8 arası, beton kıvamı: S3-S4 arası, çevresel
etki sınıfı: XS ve beton agrega karışımında en büyük
agrega boyutu 20 mm’dir. C50 sınıfındaki karışımda
ise ortalama hava miktarı: %1,5 civarında, beton
kıvamı: S3’ün üst sınırı, çevresel etki sınıfı: XS ve
beton agrega karışımında en büyük agrega boyutu
20 mm olup kırmataş II’nin yarısı kırmataş I ile yer
değiştirilmiştir. Bu betonların taze haldeki birim
hacim ağırlıkları sırasıyla 2 371 kg/m
3
ve 2 396 kg/
m
3
’tür.
Derin Temelde Yapılan Sıcaklık Ölçümleri
Kuledeki toplam radye temel kalınlığı 3m’dir. Beton
dökümü, her biri 1m olmak üzere üç kademede
gerçekleştirilmiştir. Birinci kademenin dökümünden
26 saat sonra maksimum sıcaklık 50
o
C olarak
gerçekleşmiş, 52 saat sonra ortalama sıcaklık
45
o
C’ye düşmüştür. Dökümü izleyen 57saat
sonunda ortalama sıcaklık ile üst yüzey sıcaklığı
arasındaki fark en fazla 16
o
C olmuştur. Şekil
2a’da görüldüğü gibi ikinci tabakanın dökümünden
28 saat sonra maksimum sıcaklık 57,5
o
C olarak
kaydedilmiştir. Şekil 3b’de görüldüğü gibi ortalama
sıcaklık 28 saat sonunda 54
o
C olmuştur. Aynı şeklin
incelenmesinden görüldüğü gibi ikinci kademenin
dökümünden 11 saat sonra ortalama sıcaklık ile
dış yüzey sıcaklığı arasındaki fark en fazla olmuş
ve bu değer 20
o
C olarak kaydedilmiştir. Üçüncü
kademe betonunda, dökümü izleyen 25 saat
sonunda maksimum sıcaklık 57
o
C olmuştur. Bu
kademenin dökümünden 26 saat sonra ortalama
sıcaklık 53
o
C’lik bir maksimumdan geçmiştir. Bu
son kademede ortalama sıcaklık- betonun üst yüzey
sıcaklığı farkı 38 saat sonunda 20
o
C olmuş ve
soğuma süresince bu fark aşılmamıştır.
Şekil 3’te 1., 2. ve 3. kademelere ait ortalama
sıcaklık-zaman eğrileri birlikte çizilmiştir. Bu şeklin
incelenmesinden görüldüğü üzere ortalama sıcaklık
en fazla 54
o
C olmuş ve bu da 2. kademede
Şekil 2. Derin temelde 2. kademede sıcaklık ölçümleri (a),
2. kademede ortalama sıcaklık ile üst yüzey sıcaklığının zamanla değişimi (b).
7
makale