7

sayı 143/2017

deneme küp (Mock-up) betonlarında her bir kenar 

1m’dir. Beton dökümünden önce dört adet termokupl 

yerleştirilmiştir. Bu termokupllardan birincisi küpün 

merkezine, ikincisi küp üst yüzeyinin ortasından 

yaklaşık 1,5 cm derinliğe, üçüncüsü kenar ortasının 

yüzeyinden aynı mesafedeki derinliğe, dördüncüsü 

küpün alt yüzeyinin ortasından yukarı doğru yine 

yaklaşık 2 cm’lik bir uzaklığa yerleştirilmiştir. Ayrıca, 

dış ortam sıcaklıkları da kaydedilmiştir. Deneme 

amaçlı olmak üzere iki farklı çimento tipi için 2 ayrı 

beton karışımı kullanılarak bu deneme betonları 

yapılmıştır. Böylece, her bir temel betonu deneme 

numunesinde dört noktaya termokupl yerleştirilerek 

sıcaklık-zaman eğrileri elde edilmiştir. Sıcaklık 

ölçümü yapılan noktalar; küpün merkezi (T

mer

), küpün 

kenar ortası (T

ken

), küpün alt ortası (T

alt

) ve 1,5-2 cm 

derinlikte küp yüzeyinin ortasıdır. Ortalama sıcaklık 

hesabı aşağıdaki gibi yapılmıştır:

T

ort

 = (2/3)T

mer 

+ (1/6)T

ken

 + (1/6)T

alt

.

C40 sınıfındaki temel beton bileşiminde iki tip 

çimento kullanılmıştır. CEM III/ 42,5 N veya CEM/

II-B 42,5 N’in her biri için nominal dozaj 390 kg/

m

3

’tür. Söz konusu bileşimde ağırlıkça karışım  

oranları aşağıdaki  gibidir:

Çimento : Kırma kum 1 : Kırma kum 2 : Kırmataş 

No.I : Kırmataş No.II : Kimyasal Katkı : Su = 1 : 

1,467 : 1,128 : 0,902 : 1,152 : 0,010 : 0,420.

C50 sınıfındaki üst yapıya ait beton bileşiminde  CEM 

III/ 42,5 N: 450 kg/m

3

’tür. Söz konusu bileşimde 

ağırlıkça karışım oranları şöyledir: Çimento : Kırma 

kum-1 : Kırma kum 2 : Kırmataş No.I : Kırmataş No.II 

: Kimyasal Katkı: Su = 1 : 0,786 : 1,258 : 1,111 : 

0,793 : 0,015 : 0,360.

Temel betonunda ortalama hava miktarı: %1,5-

%1,8 arası, beton kıvamı: S3-S4 arası, çevresel 

etki sınıfı: XS ve beton agrega karışımında en büyük 

agrega boyutu 20 mm’dir. C50 sınıfındaki karışımda 

ise ortalama hava miktarı: %1,5 civarında, beton 

kıvamı: S3’ün üst sınırı, çevresel etki sınıfı: XS ve 

beton agrega karışımında en büyük agrega boyutu 

20 mm olup kırmataş II’nin yarısı kırmataş I ile yer 

değiştirilmiştir. Bu betonların taze haldeki birim 

hacim ağırlıkları sırasıyla 2 371 kg/m

3

 ve 2 396 kg/

m

3

’tür.

Derin Temelde Yapılan Sıcaklık Ölçümleri

Kuledeki toplam radye temel kalınlığı 3m’dir. Beton 

dökümü, her biri 1m olmak üzere üç kademede 

gerçekleştirilmiştir. Birinci kademenin dökümünden 

26 saat sonra maksimum sıcaklık 50

o

C olarak 

gerçekleşmiş, 52 saat sonra ortalama sıcaklık   

45

o

C’ye düşmüştür. Dökümü izleyen 57saat  

sonunda ortalama sıcaklık ile üst yüzey sıcaklığı 

arasındaki fark en fazla 16

o

C olmuştur. Şekil 

2a’da görüldüğü gibi ikinci tabakanın dökümünden 

28 saat sonra maksimum sıcaklık 57,5

o

C olarak 

kaydedilmiştir. Şekil 3b’de görüldüğü gibi ortalama 

sıcaklık 28 saat sonunda 54

o

C olmuştur. Aynı şeklin 

incelenmesinden görüldüğü gibi ikinci kademenin 

dökümünden 11 saat sonra ortalama sıcaklık ile 

dış yüzey sıcaklığı arasındaki fark en fazla olmuş 

ve bu değer 20

o

C olarak kaydedilmiştir. Üçüncü 

kademe betonunda, dökümü izleyen 25 saat 

sonunda maksimum sıcaklık 57

o

C olmuştur. Bu 

kademenin dökümünden 26 saat sonra ortalama 

sıcaklık 53

o

C’lik bir maksimumdan geçmiştir. Bu 

son kademede ortalama sıcaklık- betonun üst yüzey 

sıcaklığı farkı 38 saat sonunda 20

o

C olmuş ve 

soğuma süresince bu fark aşılmamıştır.

Şekil 3’te 1., 2. ve 3. kademelere ait ortalama 

sıcaklık-zaman eğrileri birlikte çizilmiştir. Bu şeklin 

incelenmesinden görüldüğü üzere ortalama sıcaklık 

en fazla 54

o

C olmuş ve bu da 2. kademede   

Şekil 2. Derin temelde 2. kademede sıcaklık ölçümleri (a),

2. kademede ortalama sıcaklık ile üst yüzey sıcaklığının zamanla değişimi (b).

7

makale