18
sayı 146/2018
Değerli Katılımcılar,
Türkiye bir deprem ülkesidir. Bir başka ifadeyle, ülkemiz dünyanın önemli deprem kuşakları üzerindedir.
Topraklarının yüzde 93’ü aktif deprem kuşağı üzerinde bulunmakta, nüfusunun yüzde 70’i deprem riski
altında yaşamaktadır. Ülke topraklarının yüzde 66’sı 1. ve 2. derecede deprem bölgesinde yer almakta,
nüfusu bir milyonun üzerindeki 11 büyük kent ve büyük sanayi tesislerinin yüzde 75’i deprem tehlikesi
altında bulunmaktadır. Ülkemizde son yüz yılda 100’den fazla yıkıcı deprem meydana gelmiştir.
1999’da yaşadığımız yıkım, önceki depremlerden ders alınmaması nedeniyledir. 1999 depremlerinden
çıkarılmayan dersin bedeli ise 2011 Van depreminde tarifsiz bir acıya sebebiyet vermiştir. Üzülerek
söylüyorum ki, örneğiyle defalarca karşılaştığımız üzere depreme maruz kalmadan binalar yıkılmaktadır.
Hicret apartmanı, Zümrüt apartmanı acıları hâlâ tazeliğini korumaktadır. Alınmayan dersler bize tek bir
noktayı işaret etmektedir. Bu nokta, yapı denetimidir. Çünkü yapı denetimi güvenli, sağlıklı, yaşanabilir yapı
üretiminin olmazsa olmazıdır. Depremlerin yıkıcılığını ve depreme bile maruz kalmadan binaların yıkılmasını
önleyecek yegâne yoldur. Ertelenemez, ihmal edilemez, toplumsal ve insani sorumluluktur.
Değerli Konuklar, Değerli Meslektaşlarım,
Yapı üretim süreci sorunludur, sıkıntılıdır; çözülemeyen sorunlar ne yazık ki kar tanesi gibi çığa
dönüşmektedir.
Kentleşme politikaları, imar uygulamaları, kaçak ve sağlıksız yapılaşma, mühendislik hizmeti almadan
üretilen yapılar, yapı üretim sürecinin denetimsizliği, denetim sisteminin taşıdığı zaaflar, temel sorunlu
noktalar olarak karşımızda durmaktadır. Deprem tehlikesinden ülkemizle karşılaştırılmayacak oranda uzak
olan kıta Avrupa’sında bile disiplinli, taviz verilmez bir yapı denetimi sistemi bulunuyorken, bizlerin hâlâ yapı
denetim sistemini tartışıyor olması bile sorunun daha derinlerde, daha köklü olduğunu göstermektedir.
Değerli Katılımcılar,
Bilindiği gibi TOKİ gibi büyük ölçekli konut projesi üreten kuruluşlar, yapı denetim sistemi dışına
çıkartılmıştır.
TOKİ bir kamu kuruluşudur. Yani kamu yönetiminin bir parçasıdır, dayanağını yasalardan almaktadır.
Dolayısıyla topluma karşı sorumluluğu bulunmaktadır. Kamusal yararı, toplumsal çıkarları ön planda tutmak
zorundadır. Bu zorunluluğu yerine getirip getirmediği ancak ve ancak denetimle mümkün olabilecektir.
Güvensiz yapıların ciddi sorun olarak toplumsal hayatı etkilediği bir ülkede, binlerce insanın barınacağı
büyük ölçekli projeleri denetimden muaf tutmak nasıl izah edilebilir?
Sınırsız yetkilerle donatılan, kamu kaynaklarını dilediği gibi kullanan, büyük kentlerde arsa stoku
oldukça sınırlıyken, hazine arazilerinde konut projesini gerçekleştiren, özellikle değerli araziler üzerine
lüks konut yaparak hem rant sağlayan hem de kuruluş felsefesine ters düşen TOKİ’nin, bütün gücünü
kamudan sağlamış olmasına rağmen, kamusal denetimden muaf tutulması, gerekçesi ne olursa olsun
düşündürücüdür.
Değerli Meslektaşlarım,
Panelimizde de ele alınacak konulardan biri yapı denetim kuruluşlarında istihdam edilen meslektaşlarımızın
çalışma koşullarıdır. Gerçekten de ücretler, çalışma saatleri, özlük hakları ve benzeri sorunlar mühendislik
18
panel