8

sayı 148/2018

Bu bildiride seçilen beton 

karışımlarının küresel ısınma 

potansiyelleri Kaliforniya 

Üniversitesi, Berkeley 

Kampüsü’nde (UC Berkeley) 

geliştirilen Excel tabanlı 

“GreenConcrete LCA” 

(Gursel & Horvath, 2012) 

yazılımı kullanılarak eşdeğer 

CO2 emisyonları cinsinden 

hesaplanmıştır. Hesaplamalar 

yapılırken Türkiye koşulları  

(mevut beton ve çimento üretim 

yöntemleri ile teknolojileri 

düşünülerek) göz önünde 

bulundurulmuştur. Elektrik 

üretimi dağılımı ile çimento yakıt 

dağılımı için EÜAŞ’nin 2011 

yılında yayınladığı veriler göz 

önünde bulundurulmuştur (doğal 

gaz: %45.61, hidro: %22.95, 

linyit: %17.04, taş kömürü: 

%11.63, diğer kaynaklar: 

%2.77) (EÜAŞ, 2011). Çimento 

üretiminde ön ısıtıcılı ya da 

ön kalsinatörlü kuru sistemin 

kullanıldığı varsayılmıştır. 

Çimento üretiminde kullanılan 

yakıt dağılımı petrokok: %35.48, 

linyit: %34.08, taş kömürü: 

%27.95, doğal gaz: %1.75 ve 

atık yağ: 0.74 olarak alınmıştır  

(EÜAŞ, 2011). Sevkiyat aracı 

olarak kamyon ve sevkiyat 

mesafeleri olarak ise çimentonun 

beton santraline uzaklığı 50 km, 

uçucu külün 20 km ve diğer tüm 

mesafeler için 30 km varsayımı 

yapılmıştır.

Seçilen Uçucu Küllü Beton 

Karışımları için Hesaplamalar

Bu çalışma için literatürden 

(Poon, Lam, & Wong, 2000) 

farklı oranlarda uçucu kül içeren 

beton karışımları seçilmiş ve 

karışım oranları Tablo 1’de 

verilmiştir. Seçilen karışımlarda 

kullanılan UK 3860 cm

2

/g 

Blaine inceliğine sahiptir. 

Ağırlıkça %56.8 SiO

2

, %28.2 

Al

2

O

3

, %5.3 Fe

2

O

3

 ve %5.2 

MgO’dan oluşmaktadır; CaO 

oranı ise %3’ün altındadır.

Seçilen karışımların 3, 7, 28 

ve 90 günlük basınç dayanımı 

sonuçları Tablo 2’de yer 

almaktadır. Beklendiği üzere 

uçucu kül ihtiva eden betonların 

erken dayanımı kontrol 

numunesine göre (%0 UK) daha 

düşüktür. Fakat zaman içerisinde 

ilerleyen puzolanik reaksiyonlar 

sonucunda ileri dönem 

dayanımları kontrol karışımı 

seviyesine gelmekte ve hatta 

daha üzerine çıkabilmektedir 

(Bkz. Tablo 2).  

Bu karışımlara has çimento 

hamurlarının 3 günlük 

hidratasyon ısıları izotermal 

kalorimetre ile incelenmiş ve 

artan uçucu kül miktarına bağlı 

olarak hidratasyon ısılarında 

(sırası ile 211.7, 178.7 ve 

134.9 kJ/kg-çimento hamuru) 

düşüş gözlenmiştir. Uçucu 

kül ihtiva eden betonlarda, 

başta kütle betonları ve sıcak 

havada dökülen betonlar olmak 

üzere, hidrataston ısısına 

bağlı problemlerin büyük bir 

kısmı bu sayede asgariye 

indirilebilmektedir. Karışımların 

kalıcılıkları açısından 90-günlük 

betonların klor geçirgenlikleri 

test edilmiş ve artan uçucu 

kül oranının betonun klor 

geçirgenliğini çok büyük oranda 

(sırası ile 1133, 181 ve 160 

Tablo 1. Beton karışım oranları (Poon et al., 2000).

Tablo 2. Karışımların basınç dayanımı sonuçları (MPa) (Poon et al., 2000).

8

makale