10
sayı 148/2018
döngüsü analizleri yapılmış
ve karışımlarının üretim
aşamasından inşaat alanına
sevkiyatına kadar tüm
aşamalarda açığa çıkan eşdeğer
CO
2
emisyonları hesaplanmıştır.
Sonuçlar %0 UK içeren beton
(kontrol) için Şekil 3’te, %25
UK içeren beton için Şekil
4’te ve %45 UK içeren beton
için Şekil 5’te detaylı olarak
gösterilmiştir. Her 3 analizde de
uçucu kül üretim sahasının beton
tesisine uzaklığı 20 km olarak
varsayılmıştır.
Seçilen beton karışımların
Türkiye’de üretilmesi durumunda
1 m
3
beton başına %0 UK içeren
karışım için 800.14 kg-CO
2
, %25
UK içeren karışım için 608.16 kg-
CO
2
, %45 UK içeren karışım için
460.96 kg-CO
2
açığa çıkmaktadır.
Şekillerden görüldüğü üzere
küresel ısınmaya en büyük pay
(sırası ile yaklaşık %95, %93
ve %90) portland çimentosu
üretiminden gelmektedir.
Çimento üretiminin yanında;
kaba ve ince agrega üretimi,
çimento ham maddelerinin
çimento fabrikasına sevkiyatı,
beton bileşenlerinin hazır beton
tesisine sevkiyatı, betonun
harmanlanması ve karılması,
kimyasal katkı üretimi ile uçucu
kül kaynaklı emisyonlar oldukça
düşük mertebelerde kalmaktadır.
Uçucu kül kullanımından kaynaklı
emisyon miktarı ise her iki beton
karışımında da (%25 UK, %45
UK) toplam emisyonların yaklaşık
%1’i değerindedir.
YDA sonuçlarına bakıldığında
beton üretiminde küresel
ısınma potansiyeli en yüksek
parametrenin çimento üretimi
olduğu görülmüştür. Türkiye’de
1 ton CEM-I tipi çimento üretimi
için yaklaşık 1189,6 kg CO
2
emisyonuna yol açmaktadır.
Çimento üretiminin neden olduğu
emisyon değerlerini adım adım
incelediğimizde emisyonların
çok büyük bir kısmının klinker
pişirilmesi (644,2 kg-CO
2
) ve
kalsinasyon (495,9 kg-CO
2
)
kaynaklı olduğunu görmekteyiz
(Bkz. Şekil 6). Çimento üretimi
kaynaklı toplam eşdeğer CO
2
emisyonun yaklaşık %96’sını bu
iki aşama oluşturmakta, diğer
üretim aşamalarının toplam
küresel ısınma potansiyeline
etkisi oldukça düşük kalmaktadır.
Analizlerde uçucu kül üretim
sahasının beton tesisine uzaklığı
20 km olarak alınmıştır. Çalışma
kapsamında bu mesafenin
eşdeğer CO
2
emisyonu üzerindeki
etkisini saptamak amacıyla aynı
analizler mesafenin 200 km, 500
km ve 1000 km olduğu durumlar
için tekrarlanmıştır (Şekil 7).
Mesafelere göre açığa çıkan
eşdeğer CO
2
emisyon miktarları
Tablo 3’te özetlenmiştir.
Beklenildiği gibi uçucu külün
Şekil 6. Türkiye’de 1 ton portland çimentosu üretiminden kaynaklı küresel ısınma potansiyeli
(kg-CO
2
/m
3
beton).
10
makale