24
sayı 148/2018
İngiltere’nin BIM konusunda
öncü olduğu bilinmektedir.
Bunun yanı sıra, İngiltere’de
kamu projelerinde 2016 yılında
BIM kullanımının zorunlu hale
getirilmiştir ve BIM kullanımına
yönelik birçok standart ve
protokol yayımlanmıştır. Körfez
ülkelerinde BIM yaygın olarak
kullanılmaktadır ve hatta
Singapur’da BIM tabanlı ruhsat
verilmektedir. Türkiye’de ise, BIM
kullanımı ile ilgili ilk tecrübelerin
körfez bölgesinde çalışan
yüklenici firmalar tarafından
edinildiği görülmektedir. Bu
tecrübelerin Türkiye’deki
projelere taşınmasıyla son
birkaç yılda BIM uygulamalarını
gerçekleştirilmektedir. Özellikle,
yapının işletmesi sırasında elde
edilecek faydalar dikkate alındığı
için inşaatı ve işletmesi aynı
firma tarafından gerçekleştirilen
projelerde (ör. havalimanı
projeleri) BIM kullanımının tercih
edildiği gözlemlenmektedir.
Kamuda ise, İstanbul Büyükşehir
Belediyesi, raylı sistemlerde
BIM kullanımını 2014 yılından
itibaren zorunlu hale getirmiştir
ve mevcut metro projelerinde
uygulamaktadır.
Her ne kadar BIM konusunda
sektör çalışanlarında bir
farkındalık olsa da, BIM’in
Türkiye’de yaygınlaştığını
söylemek zordur. Bunun en
önemli sebebi, BIM tabanlı
çalışmak için gerekli olan
kültür değişimidir. BIM tabanlı
çalışmak için hem firma içinde
yer alan farklı disiplinlerin veya
departmanların, hem de firma
dışındaki diğer paydaşların daha
çok bilgi paylaşımı yapması
ve işbirliği içinde çalışması
gerekmektedir. Bilgi saklamanın
yerini bilgi paylaşımın alması
yapılması gereken en önemli
değişimlerdendir. Projedeki
paydaşların birbirlerinin
çalışmalarından haberdar
olması ve kendi işlerini diğer
paydaşların ilerlemelerine göre
şekillendirmeleri ve koordine
etmeleri bir diğer önemli
unsurdur. BIM tabanlı çalışmaya
geçebilmek için planlama
ve hazırlık aşamasına çok
daha fazla önem verilmesi ve
süreçlerin proje çalışanlarının
işbirliğini arttıracak şekilde
yeniden düzenlenmesi
gerekmektedir. Firmaların
BIM’e geçiş stratejilerini
oluşturması ve her projede BIM
Uygulama Planı’nın hazırlanması
gerekmektedir. İnşaat
sektöründe yer alan malzeme
üreticilerinin ise ürünlerinin
herkesin indirip kullanabileceği
kütüphanelerini hazırlamaları
gerekmektedir. Bunların yanı
sıra, BIM konusunda eğitimli
eleman eksiği en önemli
sorunlardan bir tanesi olarak
karşımıza çıkmaktadır. BIM
konusunda alınması gereken
temel eğitimin yanı sıra
ilgili kişilerin düzenli olarak
bilgilendirme toplantılarına ve
eğitimlere katılmaları ve güncel
bilgiye sahip olmaları çok
önemlidir.
Türkiye’de BIM’e geçiş yapan
firmaların çoğunluğunun
sözleşmelerinde BIM
zorunluluğu olduğu için BIM’i
tercih ettikleri görülmektedir.
Hızlı bir geçiş sürecinin
sonucunda eğitim, yeniden
yapılanma ve prosedürlerin
geliştirilmesi gibi ön hazırlık
adımlarına gerekli önemin
verilemediği ve BIM’e geçişin
etkin bir şekilde yürütülemediği
gözlenmektedir. Bunun yanı sıra,
firmalar tarafından BIM’e geçiş
maliyetinin sıkça sorgulandığı
görülmektedir. Ancak bu maliyet
hesaba katılırken yakında BIM’in,
bazı sözleşmelerde zorunlu
kılınma ihtimalinin olduğunun
dikkate alınması gerekmektedir.
Bir süre sonra, BIM’e geçiş
yapmayan firmalar özellikle
büyük ölçekli projelerde rekabet
avantajını kaybedeceklerdir.
Türkiye’de BIM’e geçişin daha
sistematik yapılması ve ön
hazırlık ve eğitim gibi konulara
yeterli zaman ve kaynağın
ayırılması gerekmektedir.
BIM uygulamalarında en
önemli konulardan bir tanesi
modelin detay/geliştirilme
seviyesinin projenin başında
doğru olarak belirlenmesidir.
Model detay/geliştirilme
seviyesinin belirlenmesi için
Amerikan Mimarlar Enstitüsü
(AIA) tarafından geliştirilmiş LOD
(Level of Development) kavramı
kullanılmaktadır (AIA, G202-
2013). Mevcut tanımlanmış
beş LOD seviyesi (LOD 100,
LOD 200, LOD 300, LOD 400
ve LOD 500) ile modeldeki
elemanların hangi detayda
modelleneceği ve modelde
hangi bilgilerin yer alacağı genel
olarak belirlenmektedir. Ancak,
proje veya disiplin bazında LOD
tanımının yetersiz kaldığı, bunun
yerine her eleman türünün
sahip olması gereken bilgi
türlerinin belirlenmesi gerektiği
görülmektedir.
Kaynaklar
- Aziz, R. F., Hafez S. M. (2013)
‘Applying lean thinking in
construction and performance
improvement’, Alexandria
Engineering Journal, v. 52 679-695
- Changali S., Mohammed A.,
Nieuwland M. (2015) “The
Construction Productivity
Imperative, McKinsey&Company
https://www.mckinsey.com/
industries/capital-projects-and-
infrastructure/our-insights/
the-construction-productivity-
imperative
- HBR (2016) https://hbr.
org/2016/04/a-chart-that-
shows-which-industries-are-the-
most-digital-and-why
24
makale