3

sayı 150/2018

FARKLI DESTEK SİSTEMLERİ UYGULANAN

DİYAFRAM DUVARLARIN PERFORMANSI

...................................................

1. GİRİŞ

Ülkemizde son yıllarda ciddi 

bir artış gösteren inşaat 

yatırımlarının bir sonucu olarak 

birçok büyük şehirde derin iksa 

kazılarının nitelikleri, boyutları ve 

kazı derinlikleri artmış ve geniş 

çapta kullanılmaya başlanılmıştır. 

Derin iksa kazılarının yakınlarında 

cadde ve yollar, altyapı tesisleri, 

metro hatları, yüksek katlı binalar 

ve tarihi eserlerin bulunması 

projeye özel dayanma yapılarının 

tasarlanmasını ve uygulanmasını 

gerekli kılmaktadır.

2. DAYANMA YAPILARI

Derin kazıların desteklenmesi 

amacı ile uygulanabilecek 

dayanma yapıları aşağıdaki 

gibidir: 
• İçten Destekli Duvar
• Palplanj Duvar
• Kazıklı Duvar (aralıklı, teğet,
kesişen)
• Diyafram Duvar
• Bulamaç Hendekli Duvar (Slurry
Wall)
• Betonarme Perde Duvar
• Zemin Çivili / Kaya Bulonlu
Duvar
• Batardo / Keson
• Jet Grout / Derin Zemin
Karıştırma (DSM) Duvar
• Yukarıdan Aşağıya Yapım
Yöntemi (Top-Down Yöntemi)
• Kısmi Kazı veya Ada Yöntemi
• Çok Gözlü Yapılar

Dayanma yapılarının 

sınıflandırılması için belli başlı 

kriterler şunlardır; etki eden 

yüklerin nasıl desteklendiği, 

inşa amacı, sistemin rijitliği ve 

servis süresidir. Bunlara ilave 

olarak zemin koşulları, yeraltı 

suyu ve artezyen durumu, kazı 

çukurunun şekli ve boyutları, 

geçirimsizlik ihtiyacının olup 

olmaması, kabul edilebilir düşey 

ve yatay deplasmanlar, çevre 

yapıların durumu ve varsa çevre 

yapılarla ilgili deformasyon 

sınırlamaları, maliyet, kalite ve 

yapım hızı dayanma yapılarının 

sınıflandırılması için önem arz 

etmektedir. 

2.1. Yükü Destekleme Sistemine 

Göre (İç veya Dış Stabilite) 

Dayanma yapılarının stabilitesi 

için gerekli olan destekleme 

sisteminin tipine göre 

sınıflandırma yapılır. Dıştan 

destekli dayanma yapılarında 

yapının stabilitesi yatay destek 

gibi dıştan destekleyen bir 

sistemle sağlanır. İçten destekli 

dayanma yapılarının stabilitesi 

ise toprak kütlesi içerisine 

potansiyel kayma kaması dışında 

kalacak uzunluktaki çelik veya 

polimer donatılarla sağlanır.

2.2. Dolgu veya Kazıyı 

Desteklemesine Göre (İnşa 

Amacına Göre) 

Dolguyu destekleyen sistemler 

aşağıdan yukarı doğru inşa 

edilirler. Kazıyı destekleyen 

sistemler ise yukarıdan aşağı 

desteklenir. Yukarıdan aşağıya 

veya aşağıdan yukarıya inşa 

yöntemiyle kastedilen dayanma 

yapısı duvarının inşaatıdır. 

2.3. Sistem Rijitliğine Göre 

Dayanma yapısının arkasında 

meydana gelen toprak basıncı 

neticesinde rijit yapılar bir 

bütün olarak hareket eder, bu 

hareket sırasında sistemde 

eğilme meydana gelmez. Elastik 

sistemlerde ise meydana 

gelen deformasyonlar, yapının 

arkasındaki yanal toprak 

basıncının dayanma yapısının 

rijit ve elastik kısımları 

arasında yeniden dağılmasına 

neden olur. Bütün ağırlık tipi 

dayanma yapıları, rijit dayanma 

yapısı sınıfına dahil olurken 

bunun dışında kalan bütün 

dayanma yapıları elastik olarak 

sınıflandırılabilir.

2.4. Servis Süresine Göre (Kalıcı 

veya Geçici) 

Servis ömrü üç yıla kadar olan 

yapılar “geçici”, üç yıldan daha 

uzun servis ömrü olan yapılar ise 

“kalıcı” dayanma yapıları olarak 

sınıflandırılırlar. 

2.5. Dayanma Yapılarının 

Kullanım Amaçları 

Dayanma yapıları, meyilli 

arazilerde araziden faydalanmak 

üzere,
• Zemini doğal şev açısından
daha dik açı ile tutmak,
• Kayma ihtimali olan zeminin
göçmesini engellemek,
• Kıyıların erozyondan veya
taşkınlardan korunmasını
sağlamak,
• Köprülerin yaklaşım dolgularını
dik olarak tutmak,
• Köprülerde kenar ayak görevini
yapmak,
• Derin kazıların şevlerini dik
olarak tutulmasını sağlamak gibi
amaçlara hizmet etmek gayesi
ile inşa edilen kalıcı veya geçici
yapılardır.

3. DİYAFRAM DUVARLAR

Diyafram duvarlar, derin kazı 

çukurlarının stabilitesini 

sağlamak, toprak ve sürşarj 

yüklerini tutmak, çevredeki 

İnş. Yük. Müh. Alp GÖKALP

3

makale