6
sayı 150/2018
Tablo 1. Çok Gözlü Yapılar (Multi Cell Structures)
gerekmektedir, bu yüzden ikincil
paneller son imal edilen komşu
birincil panellerden, en az 3 gün
sonra imal edilmektedir (Şekil
3). Alternatif olarak hidro-frezenin
kazısı sırasında beton kesme
(over-cutting) yerine stop-end
kullanılabilir.
Diyafram duvar imalatları
sırasında düzenli olarak kalite
kontrol testleri yapılmaktadır.
Panel kazılarının kontrolü saha
mühendislerince yapılmakta,
kazıdan çıkan malzemeler
muayene edilerek zemin
raporlarıyla uyumluluğu kontrol
edilmektedir. Kazı sırasında
bentonit değerleri (yoğunluk,
viskozite, akışkanlık, pH, kum
içeriği, filtre kalınlığı gibi testler)
kontrol edilir. Ayrıca hidro-
freze makinesinin üzerindeki
inklinometre sistemi ile kazı
derinliği boyunca hidro-freze’nin
x-y eksenlerinden kaçması ve
gyroscope sistemi ile de kazı
derinliği boyunca hidro-freze’nin
açısal dönmesi kazı süresince
takip edilir. Bu kontroller özellikle
panel kazı derinliğinin 50 m’yi
geçtiği durumlarda önem arz
etmektedir.
Derin iksa işleri tamamlandıktan
sonra Tasarımcı’nın belirleyeceği
performans kriterlerinin sahada
doğrulanması amacı ile aletsel
gözlem, enstrümentasyon,
inklinometre, yatay/düşey
ekstansometre, piezometre, yük
hücresi, gerinim ölçer, tiltmetre,
elektronik mesafe ölçer, reflektör
ve topoğrafik ölçümler yapılır.
3.2. Diyafram Duvar Destek
Elemanları
Diyafram duvarlar aşağıda
belirtilen destek elemanları ile
yatay yönde desteklenebilir.
Destek elemanlarının cinsleri,
yatay ve düşey yöndeki aralıkları,
adetleri ve elemanların boyutları
projeye özel gereksinimlere
bağlı olarak değişkenlik
göstermekle beraber ülkemizde
en sık uygulanan destek tipleri
aşağıdaki gibidir;
• Destek Kirişi (Betonarme Kiriş,
Çelik Profil ve Çelik Boru)
• Geçici / Kalıcı Zemin Ankrajı
• Geçici / Kalıcı Tekli Delgi Çoklu
Ankraj (SBMA)
3.3. Eliptik-Çok Hücreli Diyafram
Duvar İmalatları
Hidro-freze makine
ekipmanlarının kapasitelerinin
ve teknik donanımlarının artması
sonucunda daha geniş ve daha
derin diyafram duvarlar imal
edilebilir hale gelmiştir. Bu
gelişmenin bir sonucu olarak
son yıllarda büyük çaplı dairesel
(circular / doughnut); eliptik
(peanut) ve çok hücreli (multi-
cell) konsol diyafram duvar
projelerinin sayıları Avrupa’da
ve Uzak Doğu’da ciddi oranda
artmıştır (Tablo 1).
Projelerin özel gerekliliklerine
göre değişkenlik göstermekle
beraber, kemerlenme etkisi
ile herhangi bir yatay destek
olmadan konsol olarak çalışan
çok gözlü yapılar, çevresel
kuvvetler (hoop forces)
altında çalışma prensibine
göre tasarlanır. Tasarım,
hesaplanan maksimum çevresel
basınç gerilme değeri (hoop
compressive stress) ile kontrol
edilir. Bu hesap kabulünde içsel
stabilite önem kazanmakta ve
iksa sistemi ne kadar simetrik
olursa o kadar başarılı bir
performans gösterebilmektedir.
Bu tip yapılarda sızma boyu
ve kazı tabanındaki kabarma
hesapları özellikle detaylı bir
şekilde kontrol edilmelidir.
Dairesel, eliptik, yer fıstığı
6
makale