Sigorta Haritalarında İstanbul

Türkiye Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi için 1922-1945 arasında topograf mühendis Jacques Pervititch tarafından yapılan sigorta haritaları bugün artık bambaşka anlamlar taşıyor. Yapıldıkları dönemde sigorta şirketlerinin reasürans birimleri tarafından, bir yapının çevresindeki toplam riskleri tespit etmek amacıyla kullanılan haritaların hitap ettiği kesim aradan geçen yıllarda hayli değişti. Mimarlar, kent plancıları, tarihçiler ve meraklısı için bugün artık bir Pervititch haritası yapılış amacından çok daha başka şeyler ifade ediyor. 

Haritalar İstanbul'un değişen yüzü, artık olmayan yapıların konumları, sokak ve caddelerin değişen isimleri gibi herhangi bir araştırma projesinde doğrudan kullanılabilecek bir veriler bütününü oluşturuyor. Tarih araştırmalarıyla hiç ilgisi olmayan herhangi biri içinse Pervititch haritalarıyla ilişki, doğulan evin, çocuklukta top oynanan arsanın, okul yıllarında çıkılan yokuşun bulunması gibi eğlenceli, nostaljik bir süreçten oluşuyor. Kısaca İstanbul'un farklı semtlerinde hatıralara sahip herkes için Pervititch'te bir çizgi var. 

Renkli olan bu haritalarda sarı renkle ahşap malzeme; pembe renkle tuğla, taş, betonarme ve sert örtüler; pembe ile çevrilmiş sarı renkle, zemin katları kagir, üstü ahşap yapılar; mavi ile çatılardaki camlı örtüler ve havuz, çeşme, sarnıç, kuyu ve denizler; yeşille de bahçe, park ve yeşil alanlar gösteriliyor. Yapıların cephelerindeki pencereler, giriş kapıları, revaklar, çatı biçimleri, büyük hanların iç avluları, geçitleri, merdivenleri, konakların kimlere ait olduğu, okullar, idare binaları, karakollar, kahveler, mescitler, çeşmeler, sarnıçlar, büyük cami ve külliyelerin örtü sistemleri, boş arsalar, payanda duvarları ve fiziksel çevreye ilişkin, bazen yazı ile anlatılmış sayısız ayrıntıya yer veriliyor. Tarih Vakfı ve Axa Oyak Sigorta bugüne kadar çoğunlukla mimarlar ve kent plancılar tarafından bilinen ve kullanılan haritaları Sigorta Haritalarında İstanbul Jacques Pervititch kitabında topladı. Bir yılı aşkın bir süre devam eden projede başta Axa Oyak arşivi olmak üzere çeşitli kütüphane, kültür kurumu ve kurum arşivlerinden haritalar toplanarak eksiksiz bir koleksiyon meydana getirildi. Üsküdar, Kadıköy, Beyoğlu, Fatih, Beyazıt, Beşiktaş, Eminönü, Şişli ve Taksim bölgelerini kapsayan 208 adet harita ilk defa bir araya getirilerek araştırmacıların ve meraklılarının kullanımına sunuldu. Kitabın son bölümünde yer alan Suat Nirven haritaları ise 1950'li yıllarda aynı amaçla yapılmış haritalardı ve bunlardan 31'I kitaba eklendi. 

338 sayfa, büyük boy (30.5x38 cm), şömizli bez cilt, ISBN 975-7306-73-8 

Bilgi için Tarih Vakfı: 0212 233 21 61, http://www.tarihvakfi.org.tr