İMO İstanbul Şubesi olarak düzenlediğimiz 4. TARİHİ YAPILARIN GÜÇLENDİRİLMESİ VE GELECEĞE GÜVENLE DEVREDİLMESİ SEMPOZYUMU’nun fotoğraflarına ekteki linkten ulaşılabilir. https://plus.google.com/u/0/photos/112737749318829517585/albums/5954071030763926273
Şubemiz tarafından düzenlenen 4. Tarihi Yapıların Güçlendirilmesi ve Geleceğe Güvenle Devredilmesi Sempozyumu 27-29 Kasım 2013 tarihlerinde İTÜ Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde gerçekleşti. Üç gün süren Sempozyumda dokuz oturumda 7 çağrılı konuşmacının yer aldığı 33 bildiri sunuldu.
Açılış konuşmalarında Şube Başkanımız Cemal Gökçe, Türkiye`nin coğrafi konumu, zengin tarihsel geçmişi ve tarih boyunca ev sahipliği yaptığı; ve yarattığı birçok uygarlık gereği çok sayıda tarihi eseri içinde barındırdığına, yüksek deprem tehlikesi altında bulunması ve depremlerin yıkıcı etkileriyle kültür varlıklarının önemli ölçüde hasar aldığına dikkat çekerek konuşmasına başladı. Kültür varlıklarının deprem ve diğer çevresel etkilerden korunarak güvence altına alınmasının önemli olduğuna değinen GÖKÇE, demokrasinin ve katılımcı yönetim anlayışının tam olarak oturmadığı ülkelerde kültür varlıklarının korunmasındaki zorluklarına işaret etti.
Kentlerin bir bütün olarak ele alınması, planlanması, bu değerlerin korunarak geleceğe devredilmesinin önemine değinen GÖKÇE, kentlerde bulunan yapı stokunun önemli bir kısmının yenilenmesinin zorunlu olduğunu ifade ederek, kentsel yenileme konusunun bütünlüklü bir kentsel planlama şeklinde ele alınmayarak daha çok mekansal ölçekte ele alındığını, konunun mekansal düzlemde ele alınmasının ortak akıldan, estetikten, yaşanabilirlikten ve sürdürülebilir bir yaşamı hedeflemekten uzak kaldığının altını çizerek; "Açıkçası grup ve kişi çıkarını dikkate alan rant eksenli bir düzen, kentsel dönüşüm kavramı ile ne yazık ki eşdeğer bir hale geliyor. Bu kapsamda yapılan kentsel yenileme ve dönüşüm sürecinde, planlama anlayışı, depremden korunmanın ilkeleri, kentli hakları, mülkiyetle ilgili haklar ve insan haklarının unutulmaması da öncelikli konulardan olmalıdır. Oysa ülkemizde yapılan yeni konut inşaatları ve kentsel dönüşüm uygulamalarıyla konut alanları küçülüyor, planlar parçalanıyor, kültürel miraslar yok ediliyor, kentsel sıcaklıklar artıyor, eko sistem bozuluyor." dedi.
Depremin, `yık-yap` anlayışıyla - bir müteahhit yaklaşımıyla- gündeme getirildiğine, sanayi kapitalizminden finansal kapitalizme yönelişle birlikte kentsel mekana bakış açısında da bir farklılaşma olduğunu, artık kentlerin yatay gelişme yerine dikey büyüme dönemine girdiğini belirten GÖKÇE, hukuk sisteminin de buna adapte edildiğini savundu. Önce inşaatların, sonra inşaat projelerinin ve en sonda fizibilite çalışmalarının yapıldığını da hatırlatarak, "Kentsel planlama yerine projeler yarıştırılıyor" dedi. GÖKÇE, Sempozyumda kültür varlıklarının onarım ve güçlendirilmesinde kullanılan uygun tekniklerle birlikte, örnek uygulamalar ve yapısal deprem güvenliği gibi konuların tartışılacak olmasının önemine işaret ederek, inşaat mühendisleri ve mimarlarla birlikte diğer meslek insanlarının, bürokrasinin ve yönetim kademelerinde bulunan diğer ilgililerin bilinçlenmelerine yardımcı olması açısından önemli olacağına dikkat çekti.
Prof. Dr. Zeynep AHUNBAY (Sempozyum Düzenleme Kurulu Eşbaşkanı) konuşmasında; "Akademisyenlerin, uygulama yapan kuruluş ve meslek adamlarının İstanbul dışında, Afyon, Ankara, Antalya, Amasya, Bursa, Edirne, Erzurum, İzmir, İzmit, Kapadokya, Kemaliye, Niğde gibi birçok tarihi alanda, yerleşmede yürüttükleri bilimsel araştırma ve uygulamaların bir arada görülmesi ve değerlendirilmesi önemlidir. Yurtdışından Bosna Hersek`teki Sokollu Mehmet Paşa`nın yaptırdığı Drina Köprüsü`nün restorasyonu ile ilgili proje ve uygulaması, Türkiye`nin evrensel kültür mirasının korunması yönünde yurtdışına uzanan bir çaba olarak dikkat çekicidir." dedi. Koruma konusunun disiplinlerarası yönüne vurgu yapan, inşaat mühendislerinin, tarihi yapıların özellikle strüktürel sorunlarının çözümünde önemli sorumluluklar üstlendiklerini kaydeden AHUNBAY, "Ancak inşaat mühendisleri, uluslararası koruma kuramı ve ilkeleriyle ancak yüksek lisans eğitimleri döneminde tanışabiliyorlar. Bunun gibi sempozyumlar, bu anlamda bilgi paylaşımı açısından çok önemli" şeklinde konuştu.
Salman ÜNLÜGEDİK(Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Rölöve ve Anıtlar Müdürü) Kültür ve Turizm Bakanı Ömer ÇELİK adına katıldığını belirterek, yaklaşık 38 bin tescilli yapının bulunduğunu belirtti. İstanbul`daki koruma çalışmalarının sadece Bakanlık tarafından çözülmesinin zorluklarına dikkat çekti. Ayasofya, Topkapı Sarayı gibi taşınmaz kültür varlıklarına yönelik çeşitli çalışmaların devam etmekte olduğunu belirten ÜNLÜGEDİK, hala bu yapılar için bile bütüncül bir koruma projesi olmadığını sözlerine ekledi.
İstanbul Milletvekili Haluk Eyidoğan konuşmasında, hükümetin tarihi yapıları ve dokuları koruma konusunda bütüncül bir koruma master planı olmadığını belirtti. İstanbul`un önemli simgelerinden Kapalıçarşı ile ilgili soru önergesi verdiğini aktaran EYİDOĞAN, Kapalıçarşı`nın statik, depreme dayanıklılık, mimari özellikleri açısından, çatısından tavanına, aşındırılan duvarlarına kadar çok kötü durumda olduğunu belirtti. İstanbul İl Genel Meclisi`nin, Yassıada`nın isminin "Demokrasi ve Özgürlük Adası" olarak değiştirilmesi kararına değinen EYİDOĞAN, "Avrupa Kentsel Şartının ilkelerini hatırlatan EYİDOĞAN, kentlerde her türlü sorunun çözümünde başarıya ulaşma şartının fertlerin ve STK`ların yöneticiler ile arasındaki diyaloğun varlığına, fertlerin kendi arasındaki dayanışma ve sorumlu hemşehriliğe ilişkin eşit yükümlülükleri kabul etmesine bağlı olduğunu söyledi.
İMO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Nevzat Esran`ın sempozyum açılışında yaptığı konuşmasında "Sempozyumu gerçekleştirdiğimiz bu tarihi kentimize ayrıca bir parantez açılmalıdır. Anadolu tarihinin izini sürerken İstanbul`un karşımıza çıkması tarihsel bir zorunluluktur. İstanbul devirlerin kapanmasına, devirlerin açılmasına vesile olmuş nadide bir kenttir. İstanbul, Türkiye`nin kendisi, Anadolu`nun resmidir." diyerek başladı. Tarihi değerlerin fark edilmesi ve envanterinin çıkarılması, koruma, güçlendirme ve restorasyon çalışmalarının başlatılmasının önemine değinen ERSAN, arkeolojik kazı alanlarının korunmasından, konunun mühendislik eğitim müfredatında yer almasına kadar geniş sorun olduğuna dikkat çekti.
Kültür miraslarının rant uğruna yok edildiğini, bu yapıları korumakla görevli koruma kurullarının torba yasalarla çeki düzen verildiğini vurgulayan ERSAN, "Yüzlerce yıl doğaya, kötü kullanıma direnen tarihi yapılar, turizm sektörünün unsuru haline getirilerek, yatırımcılara yüksek kar beklentisini karşılayacak mekânlar olarak düzenlenmek istenmektedir. Dolayısıyla da tarihi yapıların korunması, yenilenmesi, restorasyonu ve güçlendirilmesi ne yazık ki bu rantçı ve sığ yaklaşım anlayışına bırakılmaktadır."dedi.
Sempozyumun ilk oturumu Şube Başkanımız Cemal GÖKÇE tarafından yönetildi. Bu oturumda Çağrılı Konuşmacı Zeynep AHUNBAY, Kültür Mirasımızın Korunmasında Disiplinlerarası Çalışmaların Önemi`ne yönelik bilgiler aktardı. Türkiye`de tarihi bir yapı veya eserin yerine yapılan kopyanın, başarı olarak görüldüğünü belirten ve tarihi yapıların ve eserlerin korunmasının anlamının eserin özünü korumak olduğuna ayrıca tarihi yapıların ve eserlerin kopyalarının birer maketten öteye geçemeyeceğini belirten AHUNBAY, "Türkiye`de maalesef kopyalar yapıldığında buna başarı denilmekte" dedi. Çağdaş Koruma Kuramı ve Uluslararası Anıtlar ve Site Koruma Tüzükleri`ne ilişkin bilgi veren AHUNBAY, Türkiye`deki çeşitli bölgelerden, "Tokat Gök Medrese, Mardin Kale Camii, Mimar Sinan`ın Uzunkemer Köprüsü ile Büyükçekmece Kervansarayı" gibi birçok eser örneği vererek, örneklerdeki bir çok tarihi yapıda olduğu gibi tarihi eser ve yapıların bakımlarının da ihmal edildiğinin altını çizdi. AHUNBAY, "Örneğin Mimar Sinan`ın Uzunkemer`i uzun süre bakımsız bırakıldı" dedi. Türkiye`de birçok ahşap ve özgün tarihi yapının bulunduğunu belirten AHUNBAY, bu ahşap yapıların da restorasyonlar sırasında gereken özen verilmediği için dokularını ve özgünlüklerini yitirdiğine dikkat çekti.
Bu oturumda, Burcu Selcen COŞKUN-Demet BİNAN tarafından hazırlanan Erken Cumhuriyet Döneminde Anıtsal Yapıların Güçlendirilmesi Yaklaşımları başlıklı bildiri sunumundan sonra Bilal BİLGİLİ-Gülsün TANYELİ tarafından hazırlanan Kapadokya Kaya Oyma Kiliselerinde Gerçekleştirilen Restorasyon Çalışmalarının Değerlendirilmesi başlıklı bildiri sunuldu.
İkinci oturum Hasan BODUROĞLU tarafından yönetildi. Bu oturumda Çağrılı Konuşmacı Feridun ÇILI tarafından Tarihi Yapılarda Onarım ve Güçlendirme Yöntemleri, Detay Çözümler başlıklı bildiri sunuldu. Ayrıca, Ahmet ALKAN-Yalçın ÖZDEMİR-Yalçın ARISOY tarafından hazırlanan Meriç, Tunca, Ergene ve Kollarında Tarihi Taşköprüler, Ömer DABANLI-Feridun ÇILI-Yegân KÂHYA tarafından hazırlanan Nur-u Osmaniye Camii`nin Temel İnşaatı, Damla ACAR- Deniz MAZLUM tarafından hazırlanan 1894 Depremi Ertesinde İnşa Edilen Ahşap Köşklerin Yapım Sistemleri-Yıldız Sarayı Efendiler Köşkleri Örneği, Özlem KÖPRÜLÜ BAĞBANCI-Elif ACAR BİLGİN tarafından hazırlanan Bursa, Görükle Köyü`nde Bulunan Sivil Mimarlık Örneği Yapıların Yapım Teknikleri Açısından İncelenmesi başlıklı bildiriler sunuldu.
Üçüncü oturum Fevziye AKÖZ tarafından yönetildi. Bu oturumda Çağrılı Konuşmacı Kutay ÖZAYDIN, Tarihi Eserlerde Zeminden Kaynaklanan Hasarlar ve Uygun Müdahale Önerileri başlıklı bildirisiyle yer alırken Nural YILGÖR tarafından hazırlanan Ahşabın Yapısını İncelemede Spektroskopik Yöntemlerin (FTIR-ATR) Kullanılması başlıklı bildirisini sundu.
Dördüncü oturum Nadide SEÇKİN tarafından yönetildi. Bu oturumda Çağrılı Konuşmacı olarak Kültür Varlıklarının Korunmasında Malzeme Kullanımı Üzerine Değerlendirmeler başlıklı bildiriyle Yegan KAHYA yer aldı. Bu oturumda Bekir Yılmaz PEKMEZCİ-Fatih GÜLER-Egemen ARABACI-Burak YORULMAZ tarafından hazırlanan İstanbul`da Mevcut Kargir Tarihi Binaların Kireç Harcı-Tuğla Sistemi Mekanik Özellikleri Üzerinde Genel Değerlendirme, Ömer DABANLI-Ahmet ERSEN tarafından hazırlanan Bir 19. yy Anadolu Kilisesi`nin Malzeme Karakterizasyonu ve Konservasyon Önerileri: Niğde Ermeni Kilisesi, Erman Yiğit TUNCEL-Işıl POLAT PEKMEZCİ-Bekir Yılmaz PEKMEZCİ tarafından hazırlanan PVA ve PP Lif İçeren Kireç Harçlarının Mekanik Özellikleri başlıklı bildiriler yer aldı.
Beşinci oturum Uğur ERSOY tarafından yönetildi.Bu oturumda Çağrılı Konuşmacı Mustafa ERDİK tarafından Aya İrini Kilisesi Müzesi Deprem Güçlendirmesi başlıklı bildiri sunuldu.Ayrıca, G. Çağıl KÖSEOĞLU tarafından hazırlanan Tarihi Camilerin Yapısal İncelenmesi: Mimar Sinan Camileri, Mehmet Selim ÖKTEN-Cem HAYDAROĞLU-Burcu Balaban ÖKTEN-Bahadır BOZDAĞ tarafından hazırlanan Ahşap Minarelerin Taşıyıcı Sistemleri ve Zıbıncı Camii Örneği, Ayşe KOPUZ-Ömür SEPETÇİ tarafından hazırlanan Edirne Kaleiçi`nde Yer Alan Büyük Sinagog Binası Kompleksinde Bulunan Yapıların Deprem Davranışları başlıklı bildiriler yer aldı.
Altıncı oturum ALPER İLKİ tarafından yönetildi. Bu oturumda Çağrılı Konuşmacı Tuğrul TANKUT tarafından Tarihi Yapıların Güçlendirilmesine Dair başlıklı bildiri sunuldu. Bu oturumda Başak İPEKOĞLU-Funda YAKA ÇETİN-Kerem ŞERİFAKİ tarafından hazırlanan İzmir, Aya Vukolos Kilisesi Yapısal Sorunları ve Restorasyon Uygulamaları, M. Bilal BAĞBANCI tarafından hazırlanan Tarihi Gemlik Paşa Konağı Restorasyonu ve Güçlendirme Çalışmaları, Taner HERGÜNER-Nurdan APAYDIN- Pınar GÖK tarafından hazırlanan Edirne İl Merkezinde Yer Alan Tunca Tarihi Köprüsünde Onarım ve Güçlendirme İşleri Kapsamında Yapılan Restorasyon Çalışmaları başlıklı bildiriler yer aldı.
Yedinci oturum Cihat MAZMANOĞLU tarafından yönetildi. Bu oturumda Cem OĞUZ-Fikret TÜRKER-N. Uğur KOÇKAL tarafından hazırlanan Myra`daki Roma Dönemi Hamamında Kullanılan Tuğla ve Harçların Malzeme Özelliklerinin Belirlenmesi, Serhan ULUKAYA-Nabi YÜZER-A. Binnaz HAZAR YORUÇ tarafından hazırlanan Kireç Harçlarının Tanımlanmasında Uygulanan Deney Yöntemlerinin Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Yapı Örneklerinde İrdelenmesi, Fevziye AKÖZ-Nadide SEÇKİN-Nabi YÜZER tarafından hazırlanan Erzurum Hatuniye (Çifte Minareli) Medresesi ve Malzeme Özelliklerinin Araştırılması, Dilek EKŞİ AKBULUT-Ezgi KORKMAZ -Burak YOLCU-Mehmet BERİLGEN tarafından hazırlanan Geleneksel Kemaliye (Eğin) Evlerinin Çatı ve Duvar Kuruluşlarında Kullanılan Toprak Malzemenin Özellikleri başlıklı bildiriler yer aldı.
Sekizinci oturum Özkan ŞENGÜL tarafından yönetildi. Bu oturumda Çağrılı Konuşmacı olarak Bosna-Hersek`te Drina Nehri Üzerinde Bulunan Tarihi Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü`nde Gerçekleştirilen Restorasyon Proje ve Uygulama Çalışmaları bildirisiyle Halide SERT yer aldı.
Bu oturumda Selen EKİNCİ-Tuğrul TURAN-Bekir Yılmaz PEKMEZCİ-Işıl Polat PEKMEZCİ- Burak YORULMAZ-Sait DUSAK tarafından hazırlanan İstanbul`da Mimar Kemalettin`in Bazı Eserleri Üzerinde Genel Bir Malzeme ve Yapısal Performans Değerlendirmesi, Nejat BAYÜLKE-Oktay BOZKURT-Fikret KURAN tarafından hazırlanan Tarihi Yapıların Mekanik Özelliklerinin Dinamik Ölçüm Sonuçları İle Kalibrasyonu başlıklı bildiriler yer aldı.
Dokuzuncu oturum Faruk KARADOĞAN tarafından yönetildi. Bu oturumda Elif Özlem AYDIN-Cahide AYDIN İPEKÇİ-Aynur HAZIR KAŞIKARA tarafından hazırlanan Kocaeli Çuhane Alanındaki Tavla (Ahır) Yapısının Deprem Hasarları ve Korunması İçin Öneriler, Turgut KOCATÜRK-Oğuz CEYLAN-Abdullah ASLAN tarafından hazırlanan Atik Valide Külliyesi Sütun Başlıklarının Mevcut Durumu ve Onarımlar, Didem OKTAY-Nabi YÜZER tarafından hazırlanan Tarihi Yapıların Onarımında Kullanılan Enjeksiyon Yönteminin (Grouting) Değerlendirilmesi, Pelin Elif MEZREA-İrem Ayşe YILMAZ-Medine İSPİR-İhsan Engin BAL-Alper İLKİ tarafından hazırlanan Tarihi Tuğla Duvarların Tekstil Donatılı Harç (TRM) İle Güçlendirilmesi başlıklı bildiriler yer aldı.
Sempozyum Oturumların ardından "Mevzuat ve Koruma İlkeleri" konulu PANEL-FORUM`la devam etti. Oturum Başkanlığını Zeynep AHUNBAY`ın yapmış olduğu Panel-Forum`da Tuğrul TANKUT-ODTÜ, Yegan Kahya-İTÜ, Halide Sert-KGM Sanat Yapıları Dairesi Başkanlığı Tarihi Köprüler Şube Müdürü, Salman Ünlügedik –Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü, Kazım Gökhan ELGİN-İSMEP Direktörü) konuşmacı olarak katıldılar.